Кёб сабийли юйдегини кюнюню аллы бла биз Али-Бердуковский элде джашагъан Шевхужев Шамиль бла Нинаны (къыз тукъуму Езаова) юйдегилеринде къонакъда болдукъ. Шамилни эртдеден бери таныйма, биз бир школгъа джюрюгенбиз, хоншулукъда да джашагъанбыз.

Шевхужевлени къабакъ эшиклеринден киргенимде, арбазлары, юйлери таб джарашыб тургъанларын кёрдюм. Шамилге бу юй атасы бла анасындан къалгъанды.
Былайда Шамилни атасы Рамазан бла анасы Цацаны эсибизге тюшюрсек тыйыншлы болур. Ала бу элде джашагъандыла, уруннгандыла. Элчилерини арасында сыйлары уллу болгъанды. Рамазан бла Цаца 5 сабийни ёсдюргендиле. Сабийлерин да ариу халиге, урунургъа юретгендиле. Ай медет, бир джашлары джашаудан кетгенди. Рамазан бла Цаца ауушханлы иги кесек заман ётсе да, ала сабийлерине салгъан къыйынлары зыраф болмагъанды.
Шамиль бла Нина бир юйдегили болуб джашагъанлы 30 джыл болады. Ала ата-ана юйге берекет салыб турадыла. Сёзсюз да, экисини баш байлыкълары сабийледиле. Ала беш сабийни – бир къыз бла тёрт джашны – ёсдюрюб, тюз джолгъа салгъандыла. Къызлары Залина юйдегиси бла Псыжда джашайды, аны эки сабийи барды. Абадан джашлары Тимур СВО башланнганлы бери аскер къаугъа баргъан джерде къуллукъ этеди. Экинчи джашлары Ратмир юйдегили болгъанды, эки сабийни ёсдюреди, атасы-анасы бла джашайды. Ючюнчю джашлары Маратны къолу хар неге да устады. Гитче джаш Зураб окъуугъа джюрюйдю.
Шевхужевлени хар бирини юсюнден хапар айтыб чыгъаргъа излесенг да, ата бла ана, кече джукъламай, ашыгъыб сакълагъан Тимургъа айырыб уллу эс бёлюрюнг келеди. Тимур Харьков табада чабыуул этиучю бёлекде къуллукъ этеди. Ол мындан алда джаралы болгъан эди да, юйде къалыр мадары да бар эди. Алай а ётгюр джаш Ата джуртха къоркъуу болгъан заманда юйюнде олтуруб къалалмагъанды. «Нацизм башын ёрге кёлтюрмезча этерге, бир-бирибизге къарнашлача болуб бошагъан аскер нёгерлерибиз бла СВО бошалгъынчы бирге болургъа керекбиз», – деген оюмну айтханды Тимур.
2022-чи джыл, СВО башланнганлай огъуна, Тимур башында айтханыбызча, къаугъа баргъан джерде къуллукъ этерге кетгенди. Андан бери талай кърал саугъагъа ие болгъанды. Аланы арасында «За боевые заслуги перед многонациональным народом Дагестана» медаль, «Народный Герой Дагестана» деген сыйлы ат, «За храбрость», «За боевые заслуги» медалла, Эресейни абычарларындан разылыкъ къагъыт дагъыда башхала бардыла.
Бизни сейирсиннгенибизни ангылаб, Шамиль: «Тимур Дагъыстанда окъугъанды, спорт бла кюрешгенди, анда олимпия спорт школгъа джюрюгенди, спорт джаны бла кёб тюрлю саугъагъа ие болгъанды. СВО-да да дагъыстанчыла бла къуллукъ этеди», – дейди.
Ата бла ана аллай джашлары бла ёхтемленмей къалай этсинле. Алай а, ала, намыс этиб, сабийлерин махтамайдыла. Ол да керек тюлдю, нек десегиз, ашхы ишле, элчилени айтханлары анга шагъатлыкъ этедиле. Шамиль бла Нина кёбюсюне джангыз келинлерине махтау бериб сёлешедиле.
«Бизни Милена (къыз тукъуму Экзекова) абаза къызды, ата-ана юйю Красный Восток элдеди. Биз аны къызыбызча кёребиз. Кимге да болушургъа излеген, юй джумушну деменгили баджаргъан, адебли-намыслы къызды. Аны ёсдюрген ата бла анагъа разылыгъыбызны билдиребиз. Андан сора бизге не керекди? Аллахха шукурла болсун, хар небиз да игиди. Аскер къаугъа дженгилерек бошалыб, Тимурну, аны гитчелерин да юйлендирсек деб мурат этебиз. Миленача келинле келселе излейбиз», – дейдиле Шамиль бла Нина.
– Сиз оюм этген бла, сабийлени, артыкъ да бек джашланы, ишден къоркъмазча, атагъа-анагъа билек болурча къалай юретирге керекди? – деб сорабыз Шамиль бла Нинагъа.
– Биз ёмюрюбюз элде урунабыз, кеси къыйыныбыз бла джашайбыз. Сабий ёсдюрюуню тахсалары барды деб билмейбиз. Джорукъ бирди – ата бла ананы юлгюлери. Биз атабыз бла анабызны ашхы юлгюлеринде ёсгенибизча, сабийлерибизни да алай юретебиз. Джашла уа бош турмазгъа керекдиле. Алайсыз, эринчекле болуб къаллыкъдыла. Спорт бла иш сабийни ариу халили этедиле, – дейдиле ала.
Шамиль ёмюрюн ишлеб ашыргъанды. Бюгюнлюкде саулугъу амалтын юйде турса да, кесине бир джумуш табыб, заманын бош ашырмайды. Туудукълары да эригирге къоймайдыла. Артыкъ да бек къызлары сабийлери бла къонакъгъа келсе, юйде къууанч сезимлеге бёленедиле. Нина сау кюнню ишде турады, юйге келсе, келини, туудукълары анга джарыкъ тюбейдиле. Кёб сабий ёсдюрген къыйынды деб ким айтханды? Хо, къыйыныракъ да болур, алай а, сабийле ата-
ананы къыйынын ангыласала, юйдегиде джарашыулукъ орналса, ол затлагъа эс бёлмей къояса. Кёб сабийли юйдеги уллу насыбды.

ТУАРШЕВА Ира.
«Черкес хэку» газет.