Озгъан барас кюн Къабарты-Малкъар кърал университетни Отарланы Керим атлы маданият аралыгъында суратчы-дизайнер, суратчы-конструктор, Кавказны илму, маданият, билим бериу эмда бизнес академиясыны академиги, Эресейни Суратчыларыны союзуну члени Французланы Хусейни джашы Казбекни «Кавказ бирди» деген ат бла энчи сурат кёрмючю ачылгъанды. Суратчыны бу джолгъу кёрмючю Эресейни кюнюне джораланнганды.
Бу кёрмюч кёблени джыйгъанды. Аланы араларында Социал гуманитар институтну директору Геграланы Хаким, белгили суратчы Ахматланы Леуан, Суратчыланы халкъла арасы ассоциациясыны къауумуна кирген Сарбашланы Азнор, Къулийланы Къайсын атлы малкъар кърал драма театрны директору, КъМР-ни, КъЧР-ни эмда Ингуш Республиканы сыйлы артисти Жангоразланы Маджит, малкъар тиширыула этген кийизледен музей къурагъан Локияланы Рашид, «Къайсыннга джюз атлам» фондну председатели Тетуланы Хадис, студентле, сурат санатны сюйгенле дагъыда башхала бар эдиле.
Къонакъладан бир къауумлары, аны суратларына къараб, кеслерини оюмларын да айтхандыла, мындан ары да ол кёб кёрмючле къурай турурун теджегендиле. «Французланы Казбек салгъан суратла халкъны джашаууну алкъын кишиге белгили болмагъан бетлерин ачыкълайдыла. Ала уа студентлеге бек хайырлыдыла. Хар сурат да энчилиги бла тарих магъаналыды эмда сейирди», – дегенди Геграланы Хаким.
– Къарачай эмда малкъар халкъланы айтхылыкъ суратчысыны озгъан заманланы юсюнден ишлери бизни тарих магъаналы тинтиулерибизге уллу къошумчулукъдула, – деб чертгенди Тетуланы Хадис.
– Бу адамны мен таныгъанлы джыйырма джылдан аслам заман озгъанды. Кёрмючлеринде да кёб кере болгъанма. Кёб суратлары бла да шагъырейме. Аны бла байламлы айтырыгъым, бизни халкъланы маданият хазналарына аны къошхан юлюшю багъалыды, уллуду. Бютюн да бек а бусагъатда, кёб затла ангылашынмагъан заманда. Казбекча, фахмулу адамла бизге миллет маданият хазнабызны сакъларгъа, айнытыргъа уллу себеблик этедиле, – дегенди Локия улу да.
– Мени чыгъармачылыгъымы баш магъаналы темаларындан бири экинчи дуния уруш эмда анда Совет Союзну халкълары болдургъан хорламды. Нек дегенде, аны кёзюуюнде бизни юйюрден сегиз адам урушха кетиб, аладан Къарачайгъа къуру экеулен къайтхандыла. Къалгъанлары фронтда эмда кёчгюнчюлюкде урушда алгъан джараларындан ауушхандыла. Белоруссияны азатлаугъа тёртджюзден аслам къарачай джаш къатышханды, аланы араларында партизан отрядлагъа командирлик этген алтаулан да бизни джерлешлерибиз эдиле. Мен суратларымда аланы сыфатларын ачыкълайма эмда джаш тёлюбюз бюгюннгю мамыр джашау къаллай уллу багъа бла келгенин билирге кереклисини юсюнден сагъыш этеме. Бу кёрмючде ишлерим къуру бир адамны кёлюне джетген эсе да, мен бек разыма, кесими насыблыгъа санаргъа боллукъма, – дегенди Француз улу.
Андан сора да, ол кесини джууукъ заманнга муратларыны юсюнден айтханды. Ала уа – Къарачайдан чыкъгъан генералланы суратларын салыб, аладан энчи кёрмюч къураргъады. «Ала ондан асламдыла. Бу кёрмючде уа къуру экеуленни сураты барды – патчах аскерни генералы Кърымшаухалланы Айтекни эмда тёрт урушха къатышхан совет генерал Махаметланы Солтанны», – деб да къошханды суратчы.
Сёзюню ахырында уа, Французланы Казбек кёрмючню къураугъа себеблик этгенлеге, анга къараргъа келгенлеге да джюрек разылыгъын билдиргенди.
КъМКъУ-да Отарланы Керимни атын джюрютген малкъар маданият аралыкъны башчысы Байтугъанланы Исмаил а Француз улугъа, сурат кёрмючюн окъуу юйню залында къурагъаны ючюн, бюсюрей-сыпас этгенди, джетишимле теджегенди, ахырында КъМКъУ-ну проректору къол салгъан бюсюреу къагъытны да бергенди.
Суратчыны къайсы чыгъармасына къарасанг да, ол туугъан джери, аны табигъаты эмда маданияты бла къаты байламлылыкъда болгъанын эслемей къояр амал джокъду. Ол затла уа, бюгюннгю джашаугъа къарагъанда, кёрмючню бютюн магъаналы этедиле.
КъМКъУ-да окъуу юйню къабыргъасында Казбекни кёрмючю никкол (июнь) айны ахырына дери турлукъду. Анга да келиб къараргъа, аны хайырындан Кавказны тарихи эмда адетлери бла къаты байламлы маданият хазнасыны бир магъаналы ёзеги бла шагъырей болургъа онг табарыкъды.
Холаланы Марзият.
