Ноябрны 30-да КъЧР-ни Халкъ Джыйылыууну (Парламентини) 40-чы сессиясы болду. Анга КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид, Правительствону Председатели, министрле, джорукъ сакълагъан органланы келечилери, шахар, район башчыла къошулдула.
Сессия 20 ишге къарады. Аланы ичлеринде эм магъаналыланы бири 2018-чи эмда план бла белгиленнген 2019-чу – 2020-чы джылланы бюджети эди. Республиканы баш финанс документини проекти бла, тюзюрек айтсакъ, аны юч джылгъа белгиленнген хайырлы кесеги бла, депутат корпусну шагъырей этген финанс министр Элкъанланы Рустам болду. Ол айтыудан, 2018-чи джыл республикан бюджетни бютеулей хайыры 23 миллиард бла 150 миллион 525,5 минг сом болургъа керекди. 2019-чу джыл ол сан 18 миллиард бла 934 миллион 352,1 минг, 2020-чы джыл а 19 миллиард бла 71 миллион 933,8 минг сом боллукъ болур деген оюмну айтды докладчы. Келир джылны ичинде бюджетибизни «бочхасын» толтурлукъ налогла быладыла: энчи адамла тёлеген налог, организациялагъа джылны ичинде файдалары эмда мюлклери ючюн салыннган налог, акцизле, налогну тынчыракъ системасы («упрощенная система налогооблажения» деген).
Республикан бюджетни келлик джылда этиллик джоюмлары да аз тюлдюле – 23 миллиард бла 115 миллион 754,4 минг сом. Алай бла джангы бюджетни профецити 34 миллион бла 771,1 минг сом болургъа керекди. Республикан бюджетни 2018-чи джылгъа проекти, озгъан джыллада кибик, социал ишлеге джораланнганын да чертди министр. Ол айтханнга кёре, ишчилени бир къауум категорияларыны айлыкълары кёлтюрюлген этерикдиле. Президентни 2012-чи джылда чыкъгъан указыны тамалында джарашдырылгъан регионал «дорожная карталаны» излемиди ол. Сёз ючюн, ол указ тийишмеген бюджетчилени хакъларына 2018-чи джыл январны 1-ден башлаб къошуллукъду. Айхай да, аллай мадарла инфляциягъа къаршчы мадарладыла.
Законну проектин парламентарийле биринчи чёб атыуда огъуна къабыл этдиле. Аллыбызда сессияда республикан бюджетни джоюмла бла байламлы кесегине къарарыкъдыла.
Ёксюз сабийлени эркинликлерин джакълагъан бир ишге да кенг джол ачды республиканы Парламенти. Аны илмуну, билим бериуню, культураны, спортну, джаш тёлюню эмда туризмни хакъындан комитетини председатели Биджев Исмель аллай сабийлеге джашар джер къурау бла байламлы законну джангы редакциясын энтда бир кере эшитдирди депутатлагъа. Анга этилген къошакъны магъанасы неди десегиз, ёксюзлеге (ата-ана саулукъда джакъсыз къалгъанлагъа да) энди кеслери джашагъан джер бла къалмай, керек болса (ойсулукъ этген адамла, сабийле кеслери да аны излеселе) алагъа башха шахарда, элде, районда да фатар берирге керекдиле.
Социал магъанасы болгъан республикан законланы бирин – «Регионал Ана капиталны юсюнден» законну – сюзюу башланнганында КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид, ол законопроектни деменгили джарашдырыллыгъын, аны джангыртыб, ашыкъмай къаралыргъа кереклисин излеб сёлешди. Кёб сабийли юйдегилеге мындан ары да кърал джакълыкъ болуб турууну хакъындан законопроект джарашдырыргъа республиканы Правительствосуна алайда огъуна аманат этди. Аллыбызда джылда уа регионал Ана капиталны тёртюнчю сабийлери 2013-2014-чю джыллада туугъан (неда асыраргъа алыннган) юйдегилеге тёлерге керекди, деб къаты айтды. Ана капиталны ёлчеми (индексациясы-заты бла) 105500 сомду.
Сессияда налог ставкаланы тюшюрюуню, амалсыз медицина страхованиени территориал фондуну 2018-чи джылгъа бюджетини юслеринден дагъыда бирси законопроектлени сюзюб, къабыл этдиле, башха къурау ишлеге да къарадыла.
Республикан бюджетни келлик джылда этиллик джоюмлары да аз тюлдюле – 23 миллиард бла 115 миллион 754,4 минг сом. Алай бла джангы бюджетни профецити 34 миллион бла 771,1 минг сом болургъа керекди. Республикан бюджетни 2018-чи джылгъа проекти, озгъан джыллада кибик, социал ишлеге джораланнганын да чертди министр. Ол айтханнга кёре, ишчилени бир къауум категорияларыны айлыкълары кёлтюрюлген этерикдиле. Президентни 2012-чи джылда чыкъгъан указыны тамалында джарашдырылгъан регионал «дорожная карталаны» излемиди ол. Сёз ючюн, ол указ тийишмеген бюджетчилени хакъларына 2018-чи джыл январны 1-ден башлаб къошуллукъду. Айхай да, аллай мадарла инфляциягъа къаршчы мадарладыла.
Законну проектин парламентарийле биринчи чёб атыуда огъуна къабыл этдиле. Аллыбызда сессияда республикан бюджетни джоюмла бла байламлы кесегине къарарыкъдыла.
Ёксюз сабийлени эркинликлерин джакълагъан бир ишге да кенг джол ачды республиканы Парламенти. Аны илмуну, билим бериуню, культураны, спортну, джаш тёлюню эмда туризмни хакъындан комитетини председатели Биджев Исмель аллай сабийлеге джашар джер къурау бла байламлы законну джангы редакциясын энтда бир кере эшитдирди депутатлагъа. Анга этилген къошакъны магъанасы неди десегиз, ёксюзлеге (ата-ана саулукъда джакъсыз къалгъанлагъа да) энди кеслери джашагъан джер бла къалмай, керек болса (ойсулукъ этген адамла, сабийле кеслери да аны излеселе) алагъа башха шахарда, элде, районда да фатар берирге керекдиле.
Социал магъанасы болгъан республикан законланы бирин – «Регионал Ана капиталны юсюнден» законну – сюзюу башланнганында КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид, ол законопроектни деменгили джарашдырыллыгъын, аны джангыртыб, ашыкъмай къаралыргъа кереклисин излеб сёлешди. Кёб сабийли юйдегилеге мындан ары да кърал джакълыкъ болуб турууну хакъындан законопроект джарашдырыргъа республиканы Правительствосуна алайда огъуна аманат этди. Аллыбызда джылда уа регионал Ана капиталны тёртюнчю сабийлери 2013-2014-чю джыллада туугъан (неда асыраргъа алыннган) юйдегилеге тёлерге керекди, деб къаты айтды. Ана капиталны ёлчеми (индексациясы-заты бла) 105500 сомду.
Сессияда налог ставкаланы тюшюрюуню, амалсыз медицина страхованиени территориал фондуну 2018-чи джылгъа бюджетини юслеринден дагъыда бирси законопроектлени сюзюб, къабыл этдиле, башха къурау ишлеге да къарадыла.
ЁЗДЕНЛАНЫ Якъуб.
{jcomments}
