Салпагъарланы Батдалны къызы Хубийланы Хаджият джигит аналаны бириди. Ол 1924-чю джыл Сары-Тюзде туугъанды. Былайда школну айырмагъа бошаб, Къарачай шахарда педучилищеге киреди.

Анда джетишимли окъуй тургъанлай, къазауат башланыб, таулу къызны билим джолуна тыйгъыч салынады. Хаджиятны эсеб ишлени бардырыргъа совхозгъа джибередиле. Билимли, фахмулу къыз хар джумушну терк толтурады, ишчилени ишлерин тергеуню, контролда тутады, алагъа хар затны юретгенлей, болушханлай турады.
Гитлерчи фашистле джетиб келгенлерин билгенлей, совхозда ишлеген адамланы документлерин алыб келиб, бачхасында джерге басдырады. Алай бла аланы фашистлени къолларына тюшюрмегенди. Кеси немчала келген кёзюуде юйде турады. Къачхан, къоркъгъан да этмейди, адамлары бла джашайды. Бизни джигит аскерчиле душманны былайдан сюргенден сора адамла ишлеб башлар мурат этедиле. Къагъытларын излеб, дауур-сюйюр этиб, уллу къалабалыкъ башланыргъа аз къалады.
Хаджият ол заманда, ышара-ышара, къоркъмагъыз, биригизни да бир затыгъыз тас болмагъанды, аджашмагъанды деб, бачхада асырагъан джерин къаздырыб, джоппу-джоппу къысылгъан иги кесек къагъытны чыгъартады. Хазыр китабланы алыб, адамланыиш кюнлерин (трудоденлерин) ачыкъ этеди.
Адамла, анга бек разы болуб, уллу къууанадыла. Хар адамгъа къаллай бир гардош, нартюх, мал берилирге кереклиси да белгили болады.
Бир кесек заман озуб, кёчгюнчюлюкню ачы джели джетеди. Къарачай халкъны элтиб, Орта Азия бла Къазахстанны къум тюзлерине тёгедиле. Салпагъарланы Батдалны юйюрю да халкъы бла бирге болады. Ала Джамбул областны Джамбул районуну «Биликуль» совхозуна тюшедиле.
Кёчюрюлген халкъла комендант режимни тюбюнде тургъанлары амалтын, ала къыйын болумгъа тюшедиле. Алай болса да урунууну сюйген, рахатлыкъ излеген, хоншуларына болушхан, ала бла шохлукъ тутханлай тургъан джигер къарачай халкъ эс ташламайды. Аллай къыйын джыллада да кертиликни юлгюсюн кёргюзгенди. Къартла, тиширыула, сабийле, кече-кюн демей,иш планларын артыгъы бла толтуруб, юлгюлю уруннгандыла. Хаджият да аллай джигерлени бири болгъанды.
Хаджиятны «Биликуль» совхозда бухгалтер этедиле. Ол ишни къолгъа алыб, тири бардырады. Совхозну къагъыт чотун керекли дараджагъа чыгъарады, бир затны чийсил къоймайды. Хар не орнун табады. Таулу къыз зорлукъну, ачлыкъны-джаланнгачлыкъны джылларында кёб адамгъа джарайды. Инджилгеннге, онгсузгъа къолундан келген зат бла болушханлай турады. Заман бара Хаджият хоншу Сокулук районда джашагъан Хубийланы Къурман-Алийни джашы Унух бла джашауун байлайды. Огъурлу юйюрге юч джаш бла эки къыз тууадыла. Зорлукъну къанатлары кесилиб, Къарачай халкъ туугъан Джурту Кавказгъа къайтады. Хубийланы Унух бла юй бийчеси Хаджият, беш сабийлери да биргелерине, Сары-Тюзге келиб орналадыла.
Огъурлу ананы кёб сабийни ауурлугъу басса да, ол урунуугъа да заман табады. Былайда къуралгъан совхозну рабкоопунда бухгалтер къуллукъну бардырады. Хаджият бу ишде 17 джылдан аслам заманны урунады. Адамладан, тамадаладан бюсюреу табханлай турады. Талай Хурмет грамота бла да саугъаланады. Беш сабийи да, баш билим алыб, республиканы тюрлю-тюрлю санагъатларында урунадыла. Ала адеблери, намыслары бла джашайдыла.
Хаджият ариу халиси, юлгюлю джашауу бла адамладан бюсюреу табханды.

УЗЕИРЛАНЫ Хусей.

 

 
{jcomments}