Республиканы ара шахарында орналгъан сурат галереяда бир ашхы кёрмюч ачылгъанды. Бюгюнлюкде бютеу юйдегилери бла бир ишге берилген юлгюлени табхан тынч тюлдю. Алай а, аз болсала да, бизни миллетни ичинде аллай юйдегиле да бардыла.

Чомаланы Ларисаны кёбле таныйдыла. Ол терилени юсюнде сурат салгъан фахмулу тиширыуду. Аны юсюне да миллет чепкеле, джаулукъла тигеди, кийизлерин кёз алмазча алай ариу этеди.
- Лариса Алийланы Умар атлы Къарачай-Черкес кърал университетни суратлау-графика факультетин тауусханды. Бюгюнлюкде анда декоратив-прикладной искусствону кафедрасында доцент болуб турады, педагогика илмуланы кандидатыды. Лариса «Къарачай-Черкес Республиканы маданиятыны махтаулу къуллукъчусу» деген атны джюрютеди. Не джаны бла да бек фахмулу таулу къызды, - дейди сурат галереяны тамадасы Джандарланы Залина.
Ларисаны баш иеси Богачевланы Муслим да чемер къоллу адамды. Аланы сабийлери – Умар бла Амина да – аналары бла аталарыны джоллары бла барадыла – сурат салыу бла кюрешедиле.
- Онбеш джылны мындан алгъа Муслим Къазахстандан эчки териле алыб келген эди, - деб хапар айтады Лариса. – Ол аланы бери келтиргинчи, ала аман болгъан эдиле. Атыб иерге кёзюбюз къыймай, быланы не затха джаратыргъа боллукъду деб, сагъышха кирдик. Аланы юслерине сурат салыб башладыкъ. Къарачай-Черкесияны таурухлу джерлери, табигъаты, таулары аланы юслерине тюшдюле. Адамла аланы джаратыб алыб тебредиле.
Алай бла, Лариса бла Муслим сурат салыуну джангы джолуна турадыла, ариулукъну, хунерликни чексиз болгъанына тюшюндюредиле.
Терилени юслеринден тауланы суратлары къарайдыла, чыгъармаланы тёгереклери да тюрлю-тюрлю тереклени тамырлары бла джасалыбдыла. Айтыргъа, бу джаш адамла хар нени да табигъатны байлыгъына таяныб этедиле.
Сейир кёрмюч бла фахмулу юйдеги Чеченнге, Ингушетиягъа, Къабарты-Малкъаргъа да баргъанды. Къарачай шахарда кёзюу-кёзюую бла бу юйдеги кёрмюч джамагъатны сурат санатны къудурети уллу болгъанына тюшюндюргенлей турады.
Муслимни юсюнден айтхан заманда аны тири, таукел, джангылыкъладан артха турмагъан адам болгъанын чертерге тыйыншлыды. Ларисаны суратларыны тёгереклерине салыннган агъачланы терек тамырланы джонуб, сюрмелеб джарашдыргъан олду. Ол агъачны «сёлешдирген» устады. Муслим корнепластика бла да кюрешеди. Анга «чегет скульптура» дейдиле. Ол не затды? Тереклени тамырларын, бутакъларын, къарагъан кёз сейирсинирча, джарашдырыуду, тюрлендириудю.
Бу юйдеги кёрмючге келгенле Муслим къолу бла этген шиндиклени, юслеринде миллет оюулары болгъан декоратив мускат къабланы кёрлюкдюле.
Айтыргъа, бу кёрмюч адамны фахмусу энтда кёб затха ие боллугъуна, кёб зат бла сейирсиндирлигине толу шагъатлыкъды.
- Халкъыбызны бурундан келген адетлерин, ашхы шартларын, маданият хазнасын сакълау Байчораланы Мариям атлы кърал музейни-заповедникни баш борчларыны бириди. Бюгюн, кертиси бла да, бек сейир эмда магъаналы кёрмюч ачылгъанды. Декоратив къол иш бла байламлы санатны не тюрюсюн да былайда кёрюрге боллукъду. Халкъны чемерлигини ёлчеси болмагъанына кюзгюдю бу кёрмюч, - деди республикан музейни-заповедникни директоруну илму джаны бла орунбасары Шаханланы Мариям, кёрмючде сёлеше.
Муслим бла Лариса билген билимлерин, усталыкъларын Умар бла Аминагъа бередиле. Ала да, фахмулу сабийле болгъанлары себебли, кёргенлерин алыб барадыла.
Амина суратларында табигъатны «халисин», кесини анга сюймеклигин кёргюзеди. Аны назик сезимлери тау джуртубузну джыл чакълары, тауу, тюзю, сууу бла байламлыдыла.
Умар сурат салады, атасыча, агъач бла ишлейди, аны юсюне оюула салады. Бош заманында спорт бла да кюрешеди, бютюн да боксха айырыб эс бёледи.
- Бизни миллетибиз кесине керекли кийимни, джаулукъну, кийизни, айтыргъа, нени да эте билгенди. Ол усталыкъ бир тёлюден бирине берилиб келгенди. Хар джангы тёлю, ата-бабадан келген маданият эмда материал хазнагъа уллу магъана, сый да бергенди. Аны бла бирге джангы затла къоша да билгенди. Ол тёлюлени арасында байламлылыкъ болгъанын эмда ёсюм джолну юзюлмегенин кёргюзеди, - дейди Лариса.
Лариса, суратчы да, устаз да болуб, ёсюб келген тёлюлеге билимни эмда усталыкъны кенг джолун чомарт теджейди. Джаш тёлю бла ишлеген адамны джюрегинде джаз орналгъанлай турады. Ол зат Ларисаны чыгъармаларында ариу эсленеди.

МАМЧУЛАНЫ Дина.