Къарачай-Черкес Республикада Халкъ Джыйылыугъа (Парламентге) депутатла сайлау ишге къызыу хазырланадыла. Партияла кеслерини кандидат тизгинлерин бегитиб, Сайлау комиссиягъа бергендиле.
Алай а, кёб болмай белгили болгъанына кёре, КъЧР-де Эресей Федерацияны Коммунист партиясы быйыл сайлаулагъа къошуллукъ тюлдю. Сайлау комиссия кандидатланы партиядан теджелген тизимин сайлаулагъа ётдюрмегенди. Аны оноуу бла разы болмай, партияны членлери Къарачай-Черкес Республиканы Баш сюдюне да баргъандыла. Алай а ол да Сайлау комиссияны бегимин тюзге санагъанды.
РФ-ны Кърал Думасыны элия (июль) айны 9-да болгъан пленар кенгешинде КПРФ-ни фракциясыны члени Александр Ющенко кесини сёзюнде Къарачай-Черкес Республикада бола тургъан ишлени хыртха уруб сёлешгенди.

Мындан алгъа КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашид Москвада Эресей Федерацияны Правительствосуну Председатели Дмитрий Медведев бла тюбешгенди.

 

Асыулу урлукъ чыгъарлыкъ аралыкъ
Мындан алда Россияны эл мюлк министри Александр Ткачёв Къарачай-Черкесиягъа келиб, республиканы Башчысы Темрезланы Рашид бла тюбешгенди. Ала бизни регионда агропромышленность комплексни болумун сюзюб, аны мындан ары да бирлешиб ёсдюрюрча мадафрла къураргъа кереклисин айтхандыла.
- КъЧР-ни Башчысыны таб оноу этиую бла республиканы агропромышленность комплексинде джангы затла чыгъа барадыла. Терек бачхала салыу, аланы санын кёб этиу, асыулу урлукъ чыгъарыу тыйыншлы орун алады. Сизни республика къылчыкълыны битиминден, тууар, къой эт бериуден,  ашхы дараджагъа джетиб, алчыланы тизимин къурайды. Биз быллай джетишимлени кёрсек къууанабыз. Россияны Эл мюлк министерствосу мындан ары да кърал болушлукъ табдырыргъа хазырды. Сиз башлагъан затланы  джакълагъанлай турлукъбуз. Сизден агропромышленность комплексни ёсдюрюрге джораланнган джангы проектле сакълайбыз, - деди Александр Ткачёв.
Къарачай-Черкесияда эл мюлк санагъатны уллу магъанасы болгъанын унутмай, Россияны Эл мюлк министерствосу регионнга этген болушлугъун да эсге ала, Темрезланы Рашид Россияны Эл мюлк министерствосуну башчыларына, бютеу коллективине разылыгъын билдире, агропромышленность комплексни ёсюмюне юлюш къошарыкъ бир къауум проектни юсюнден айтды.
Россия Федерацияны эл мюлк министри бла Къарачай-Черкесияны Башчысы асыулу урлукъ чыгъаргъан, аны саудан, бирден сатхан, юлешген аралыкъны ачдыла.
- Бу аралыкъ джылына 10 минг тонна асыулу урлукъ берликди, Къыбыла Россияда эм уллу предприятиеди. Урлукъ Европаны стандартлары бла эм джангы, мийик технологияла бла этиледи. Быллай асыулу урлукъ бла бизни битимибиз ёсгенден ёсюб барлыкъды. Быйыл озгъан джылдан асламды, келир джыл андан да кёб боллугъуна мен толу ышанама. Бу ишни юсюнде болушхан инвесторлагъа разыма, биригиб, быллай башхагъа ушамагъан предприятие ачханыбыз джетишимибизди. Биз Къарачай-Черкесияда тууар, къой малны саны ёсерине ышанабыз. Республикада перспектива уллуду, федерал аралыкъны мураты быллай эмда башха проектлени джакълауду. Тахта, терек кёгетлени ёсюмю да тири джюрюш алыргъа тыйыншлыды, табигъат болум, башха зат да ол ишге джараулуду. Мен оюм этгенден, Къарачай-Черкесия Къыбыла Россияны бачхасы болургъа керекди. Республиканы Башчысы Темрезланы Рашид тири ишлейди, Эл мюлк министерствосу да джетишимлерин, кемликлерин, орун алгъан проблемаларын билдиргенлей турады, - деди Александр Ткачёв.
Андан сора федерал министр Къарачай-Черкесияны агропромышленность комплексинде айырылыб иги ишлегенлеге Хурмет грамотала берди.

Мындан алда КъЧР-ни Туризмини, курортларыны эмда джаш тёлю политикасыны хакъындан министерствосуну болушлугъу бла «Всероссийская лига дебатов» деген проектни регионал дараджада турнири ётдю. Аны къурагъанла Джаш тёлюню ишлерини юсюнден федерал агентство бла «Российское общество политологов» деген Бютеуэресей джамагъат бирлешлик болгъандыла.

Тюбешиуде алгъындан белгиленнген юч ишге баш магъана берилгенди: «Внешняя политика России: современные реалии и тенденции развития», «Активные вопросы внутренной политики России», «Технологический прорыв. Пространственное развитие России».

Турнирде джаш адамла кёбчюлюкню аллына чыгъыб уста сёлеширге, кеслерини оюмларын кескин ангылатыргъа, джашауда бола тургъан затлагъа тинтиу халда къараргъа, информация дуниягъа терк джайылгъан кёзюуде алджамагъанларын танытыргъа керек эдиле.

«Игиге  хош болмагъаннга, болмаз джол огъур,
Джашауунда джарсыу анга аслам джолугъур», – деучен эди къарт атам. Аман заманлагъа кёре джашауубуз иги бола баргъанлыкъгъа, джюрегибиз хош болуб къалалмай, андан да игисин излеб барабыз. Адамланы кёбюсюню ич дунияларыны ишленнгени алай бола болур. Игиликни излеген игиди, алай а бирде бютюн кемсиз болуб, игиликни кимледен эсе да даулагъаныбыз тюз болмаз. «Дауларгъа эркинлигим бармыды, джокъмуду? Кесим а кимме? Болумум неге джетеди, неге джетмейди?» – деген соруулагъа уа бир-бирледе чыртда сагъыш этмейбиз. Бир къауумла кеслерини  гитче арбазчыкъларына тизгин салалмагъанлайларына, къралгъа, къралдан озуб, Уллу Аллахха да оноу этерге кюрешедиле. Сёзлерине киши эс бёлмесе уа, аман айтыб, кёллерин къандырыргъа дыгалас этедиле. 
 
Мартны 18-де сайлаулагъа барайыкъ,
Кърал джорукъну джакъларгъа сен да, мен да джарайыкъ.
Чёб атайыкъ учунуб келлик заман ючюн биз,
Рахат, мелхум джашарча туугъан сабийлерибиз,
Эриб кетмез ючюннге сюйген тау миллетибиз,
Джашнар ючюн ёмюрге Уллу Эресейибиз!
 
Кърал а бизникиди. Къралны, республиканы, районну, шахарны, элни башчылары не кёкден тюшгенле, не джерден чыкъгъанла тюлдюле. Ала да, аман, иги эселе да,  бизни ичибизден чыкъгъан, акъылларыны, болумларыны джетгенлерине кёре ишлеген, бизнича,  бирер инсандыла.

Москвада Бютеуроссия халкъ  фронтну пресса аралыгъында «СМИ-ни басма органларыны проблемаларын къоратыуда Россия Федерацияны Президентини аманатларын толтурууну юсюнден» эксперт джыйылыу болгъанды. Анда Россияны Минкомсвязыны, Роскомнадзоруну, РФ-ны Басманы эмда кёбчюлюк коммуникацияларыны юслеринден федерал агентствосуну, «Россияны почтасыны» ФГУП-ну келечилери сюзерге салыннган теманы юсюнден оюмларын айтхандыла. Журналист бирлешликни атындан джыйылыуда Россияны Регионал СМИ-ни (АРС-ПРЕСС-ни), Издателлени бирлешлигини (ГИПП-ни), Басма продукцияны джайыучуланы ассоциациясыны (АРПП-ны), Бойсунмагъан регионал издателлени (АНРИ-ни) башчылары болгъандыла.  
Бютеуроссия халкъ фронтну келечилери Правительствогъа регионал прессаны элчилеге табдырыуну субсидия джоругъун джарашдырыргъа теджегендиле. Ала оюм этгенден, бу ишни кесин да, къуру федерал бюджетни юсю бла баджарыб къоймай, регионал бюджетни юсю бла да баджарыргъа керекди. Аны бла да къалмай, Халкъ фронт социал магъаналы проектлени толтургъан эмда экология тёлеулени тёлеген заманда газетле бла журналланы «Электрон бюджет» деген системада ишлерин тынчыракъ этер ючюн керекли мадарланы джарашдырыргъа кереклиге санагъанын билдиргенди. Ол оюмланы юслеринден СМИ-ни бюгюннгю джарсыуларын къоратыуну юсюнден бардырылгъан эксперт джыйылыу бардыргъан эмда Россия Федерацияны Президенти, Бютеуроссия халкъ фронтну башчысы Владимир Путинни аманатларын толтурууну юсюнден баргъан сёзню эсеблери чыгъарылгъан заманда толу айтылгъанды.

Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид Эресей Федерацияны табигъат байлыгъыны министри Дмитрий Кобылкин бла тюбешгенди.


Толтурургъа керекли борчланы белгиледи
Мындан алгъаракъда Къарачай шахар округну депутатлары Диналаны Аликни джангыдан мэрге сайлагъан эдиле. Аны бла байламлы  талай кюнню мындан алгъа Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид шахарны джангы мэри, мэрияны джууаблы къуллукъчулары эмда шахаргъа къарагъан муниципал къуралышланы башчылары бла ишчи тюбешиу бардырды. Ол тюбешиуде КъЧР-ни Правительствосуну членлери да болдула. Ала анда къаралгъан ишлени сюзерге да тири къошулдула.
Джыйылыуну ача, Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид: «Багъалы коллегала, мен сизни шахар округну джангы башчысын джакъларгъа эмда аллыбызда кёзюуде баджарылыргъа керекли ишлени хар не джаны бла да сюзюб, аланы толтуруугъа тири къошулургъа чакъырама. Иш бир арадан барыр ючюн, кесигизни да республиканы Правительствосу бла эмда шахар округга кирген муниципал къуралышла бла къысха байламлылыкъда ишлеригигизни тилейме», - деди.
КъЧР-ни Башчысы, мэрияны мындан ары кёзюуде толтурургъа керекли борчларын белгилей, бюгюн ол эсин неден да алгъа шахарны джарашдырыугъа, аны адамларыны джашауларыны асыулулукъларын ёсдюрюуге, экономиканы хайыр берген секторун андан ары айнытыугъа  бёлюрге кереклисин айтды. Ала эм дженгил заманда толтурулургъа керекли борчла болгъанларын айырыб да чертди.
Темрезланы Рашид Диналаны Аликге шахар округну быйыл джылны къалгъан кесегинде андан ары ёсдюрюуню комплексли планын джарашдырыб берирге борч салгъанын да айтды. Республиканы Башчысы айтхандан, Къарачай шахарны ол стратегия магъаналы документде, бюгюннгю болуму бла кючюн эсге алыб, аны экономикасы бла социал джашаууну бир-бир санагъатларын артыкъ да уллу магъана бериб ёсдюрюуню джоллары бла мадарлары кёргюзюлюрге керекдиле. Темрезланы Рашид, шахар округга къарагъан Теберди эмда Доммай курортланы джарашдырыу да, башында айтылгъан ишлеге кирмей, кесича барыргъа керекди, деб чертди.

 Мындан алда, тукъумну тамадасы Хачирланы Хусейни джашы Магомет къураб, талай адам Къыбыла Тегейде айланыб келгендиле. Тышына чыкъгъанла къайтсала, мындагъыла сагъайырча кёб сейир хапар айтадыла. Ол умутда, Магометге тюбеб, интервью алдым.
- Мен билиб Къыбыла Тегейде бизден делегация болмагъанды. Сиз не чурум бла, не иш бла бардыгъыз?
- Делегация деб айтырча тюлдю, биз эт адамларыбыз бла танышыргъа баргъан эдик. Хачирлары Къабарты-Малкъарда, Шимал Тегейде, башха регионлада  джашайдыла. Ала бла байламлылыкъ тутабыз. Къыбыла Тегейде ахлуларыбызны хапарларын эшитгенден озуб, бизден баргъан, аладан келген да болмагъанды. Эки Тегейде Хачирлары бир-бирлери бла шохлукъ джюрютгенлерин биле эдик. Мында тукъумгъа башчылыкъ этгенлеге  телефон бла сёлешдим. Ала нёгер да, джол уста да боллукъларын билдирдиле.