Дагъыстанда къумукъ тилде чыкъгъан «Ёлдаш» республикан газетни баш редактору Конакбиев Гебек Арзулумович бла «Районну яшауу» Карабудахкент район газетни баш редактору Гаджиев Асадулла Гайбуллаевич «Къарачай» газетде къонакъда болдула. Къонакъла бла джылы саламлашхандан сора, джай чилледе исси шай да иче, хапаргъа кёчдюк…

- Биз Железноводск шахарда санаторийде солуйбуз. Былайгъа келгенден ары къарачай эмда малкъар къарнашларыбызгъа тюбемей кеталмадыкъ, - деди Гебек Конакбиев. – Ол ыйыкъда Нальчикде «Заман» газетни эмда «Минги Тау» журналны редакцияларында болдукъ. Андан къайтыб келгенден сора, сизге джол салгъанбыз.
- Тюздю. Биз къарнашлабыз – тилибиз, динибиз да бирди. Бизден джууукъ ким болургъа боллукъду бир-бирине, - деб сёзге къошулду Асадулла Гаджиев. – Къарнашлыкъны шохлукъну юсю бла бегитирге керекбиз. Сёзде тюл – ишде.
Къаламчы къарнашларыбызны айтхан сёзлерине барыбыз да хош болдукъ. Ала бла игирек танышыр иннетде джашау джолларындан хапар сордукъ.
Гебек джазыучуду, драматургду, аны 17 китабы басмадан чыкъгъанды. Ала поэзия, проза, драматургия эмда публицистика китабладыла. Аны эки баш билими барды – аллында эл мюлк институтну тауусханды, арадан онла бла джылла ётгенден сора, Махачкъалада университетни журналист факультетин да бошагъанды.
- Институтну экинчи курсунда джюрегим чыгъармачылыкъгъа тартханын ангыладым. Джазгъан да эте, эл мюлк институтну да тамамлаб, усталыгъым бла тёрт джылны ишледим, - деди Гебек. – Ёзге джазма бла кюрешгеними адамларым уллу джаратмай эдиле. Нек десегиз, джазыучула ичерге бек сюедиле, дей эдиле.
Гебек туугъан элини депутаты болуб, «Къумукъ тюз» район газетде бёлюм тамада болуб иги кесек заманны ишлегенди, 20 джыл чакълы бир заманны да Хасавюрт телевидениеде да билимин, сынамын миллетинден къызгъанмай кюрешгенди.
- Мен кесим къурагъан «Айтанс» телевидениеде 1999-чу джыл ишлеб тебрегенме. 2019-чу джыл цифралы телевидение чыкъгъанында, «Айтанс» джабылды. Телевидениени баш директору болуб тургъанлай, «Ёлдаш» республикан газетде энчи корреспондент болуб ишлегенме, Хасавюрт райондан толу хапар бериуню кесиме борчха санагъанма, - дейди ол.
Алайды да, бир джылны мындан алгъа Гебекни «Ёлдаш» газетге баш редактор этиб салгъандыла. Ол ишлеген коллективине махтау, сый бериб, былай айтды:
- «Ёлдаш» республикан газетни коллективинде билимли, сынамлы журналистле ишлейдиле. Аланы ичинде алты адам Эресейни Джазыучуларыны союзуну члениди, аллай бир адам да Дагъыстанны маданиятыны махтаулу къуллукъчусуду, онбеш адам Эресейни Журналистлерини союзуну члениди. Газетибизни тиражы 4100 экземплярды. Ишлеген адамланы саны 32 болады, газетибиз 16 бет бла ыйыкъда бир кере чыгъады. Бир къауум материалланы орус тилде басмалайбыз. Бизни газетде алты бёлюм барды – ала да быладыла: политика-джамагъат; маданият эмда адабият; спорт эмда джаш тёлю; окъуу эмда дин; социал эмда джорукъ сакълау; экономика эмда экология бёлюмле. Хар бёлюм чыгъарыкъ газетге бир джангылыкъ береди. Сайтыбыз ишлейди.
Гебек, къумукъ халкъны къой эсенг, Дагъыстанны да белгили адамларыны бириди. Ол Дагъыстанны маданиятыны махтаулу къуллукъчусуду, «Хасавюрт районну сыйлы адамы» деген атны джюрютеди. Бу районну Эндирей элини депутат джыйылыууну председателиди. Ол айтханнга кёре, Дагъыстанда «махтаулу журналист» деген ат джюрюмейди, ол себебден уллу джетишимлеге ие болгъан журналистлеге «Маданиятны махтаулу къуллукъчусу» деген ат бериледи. Бюгюнлюкде Дагъыстанда къумукъ миллет адам саны бла ючюнчю орундады. Къумукъ тилде бир республикан эмда беш район газет чыгъадыла.
Гаджиев Асадулла Карабудахкентский район газетни баш редакторуду. «Районну яшауу» - алайды бюгюнлюкде аны аты, ол атын кёб кере тюрлендиргенди. Ыйыкъда бир кере сегиз бети бла чыгъады, тиражы 2700 барды. Бу газет район газетлени ичинде эм кёб тиражлыды. Бютеулей да Дагъыстанда 52 район газет чыгъады. «Районну яшауу» газетни къуллукъчулары 12 адамдыла.
Асадулла Дагъыстан университетни филология факультетин тауусханды. Андан сора республиканы экономика бла право институтуну экономика факультетин бошагъанды, Баш партия школда окъугъанды. Урунуу джолун эл мюлкде урунуб башлагъанды. 2008-чи джыл районну башчысыны орунбасары къуллукъгъа теджелгенди, аны бла бирге район газетни баш редактору болуб ишлеб тебрегенди. Ары дери да республикан газет бла шохлукъ джюрютгенди.
- Эресей Федерацияны Журналистлерини союзуну члениме, районну юсюнден эки юбилей китабны авторума, аны кибик районну юсюнден суратлау-докуметли фильм да чыгъаргъанма, - деб хапар айтды кесини юсюнден Асадулла.
Ол «Бекенез» деб энчи телевидениени къурагъанды. Телевидениени иши бла кюрешген заманда танышханды Гебек бла да. Бюгюнлюкде экиси татлы тенгледиле.
«Районну яшауу» газет Эресей Федерацияны Цифралы ёсюмюню министерствосуну грантына юч джылны бир-бири ызындан ие болгъанды.
Бюгюнлюкде къумукълула кёбюсюне Махачкъала, Буйнакск эмда Хасавюрт шахарлада, Хасавюрт, Буйнакск, Карабудахкентский, Бабаюртовский, Каякентский, Кизилюртский районлада джашайдыла.
Халкъны творчество интеллигенциясы эмда миллетлерине джан аурутхан адамлары ана тиллерин сакълауну баш джумушларына санайдыла.
- Бюгюнлюкде бизде къумукъ тил къуруб кетер деген къркъуу джокъду. Нек айтама алай? Элледе сабий кёб тууады эмда атала-анала ала бла кесибизни тилде сёлешедиле, - деди Асадулла.
- Алай болса да, уллу кёллю болургъа джарамайды, бу затны юсюнде сакълыкъны тас этерге боллукъ тюлдю, - деб къошду Гебек да.
Къонакъла Къарачай шахаргъа, Доммайгъа, Тебердиге барлыкъларын да айтдыла. Гебек бизни джерледе алгъын да бола тургъанды, Асадулла уа биринчи кере келгенди.
- Газетлерибизни юсю бла байламлылыкъны тутаргъа керекбиз, - деди Гебек. – Сиз джазгъан затланы бизде чыгъара, биз джиберген статьяланы да «Къарачай» газетде чыгъара турсакъ бек иги боллукъду. Биз тюрк тамырлы халкълабыз, джюрегибиз бир-бирибизге тартханлай турады.
Биз айтылгъан затха разы болгъаныбызны билдирдик. «Къарачай» газет, къарачай миллетибизча, кимге да къолун узатыргъа, ким бла да татлы джашаргъа, шохлукъну бегитирге хазыр болгъанын айтдыкъ. Бютюн да тарих тамырларыбыз бир-бирлери бла чалышхан халкъла бла байламлылыкъ маданиятыбызны, адабиятыбызны, ич дуниябызны байындырлыгъына сёз да джокъду. Ол затха Къарачай драма театрны Дагъыстаннга гастроллагъа баргъанлай тургъаны, Къумукъ драма театрны да Къарачай-Черкесиягъа джол салгъаны да шагъатлыкъды. Ол байламлылыкъ мындан ары андан да кючлю болуруна ышанабыз.

МАМЧУЛАНЫ Дина.