Хубийланы Исхакъны джашы Вениамин халкъыбызны фахмулу суратчыларыны бириди, джазыучуду, поэтди, Эресей Федерацияны Журналистлерини союзуну члениди.

Вениаминни атасы Хубийланы Шогъайны джашы Исхакъ бек чемер къоллу болгъанды, агъачны, темирни да иги билгенди. Ол кёчгюнчюлюкге дери бир адам олтургъан самолёт ишлеб, аны учарча этгенди. Кеси станокла къураб, агъачдан адамла турмуш джашауда хайырланнган кёб тюрлю зат эте билгенди. Темирден кюбюрлеге, башха затлагъа тюрлю-тюрлю оюула салгъанды.

Анасы Бытдаланы Абдурахманны къызы Шахий фахмулу тиширыу болгъанды. Атасыны Къур’ан окъугъанына тынгылаб, аны эсинде тутуб, сабийлигинден сыйлы китабны талай джерин азбар билгенди. Юйде сабийлеге да къарай, сау джашауун колхозда ишлеб ашыргъанды. Ол къыйын ишледе джигер уруна тамадаладан, башхаладан да бюсюреу, махтау табханды.

Вениамин 1949-чу джыл кёчгюнчюлюкню заманында  Къазахстанда туугъанды. Эркинлик берилиб, къарачайлыла джуртларына къайтхандан сора, Морх элде орта школну бошагъанды. Аны ызындан Къарачай-Черкес кърал педагогика институтну сурат-графика факультетин айырмагъа тауусханды.

Вениамин этиб башлагъан ишин джик-джигине дери джетдиреди. Аны сейир чыгъармалары республикабызны кёб джерин джасайдыла. Кесини усталыгъыны юсю бла ишлей, ол Къарачай шахарны 5-чи номерли школуну директору болуб беш джыл уруннганды. Андан сора 15 джылны сабий чыгъармачылыкъны шахар аралыгъыны директору къуллукъну толтургъанды. Аллай бир заманны ичинде кёб сабийни ариу халили этиб юрете, аланы фахмуларын сурат салыргъа ачханды. Сабийле аны сыйлагъандыла, сюйгендиле, айтханын этерге тырмашыб кюрешгендиле. Алай бла Хубий улу халкъны келлик тёлюсюн хазырларгъа да энчи юлюш къошханды. Билим бериу санагъатда бютеулей да 30 джыл ишлегенди.

Къарачай шахар округну Думасына эки кере депутатха сайланнган сагъатында да шахарны адамларына кёб ашхы зат этгенди. Шахарчыла аны этген ишлерине багъа бере, Вениаминнге «Къарачай шахарны сыйлы адамы» деген ат атагъандыла.

Аны чыгъармачылыкъ ишлерини юслеринден айтсакъ, ала да адам къууанырчадыла. Вениаминни 2013-чю джыл «Гоппан» деген китабы басмадан чыкъгъанды. Анга кирген чыгъармаланы арасында назмула, басняла, джомакъла, Лермонтовну «Беглец» деген поэмасыны кёчюрюлгени да барды. Аны 2-чи джыйымыны къурамына кирген Лермонтовну белгили «Мцыри» деген поэмасын устала бек таб кёчюргеннге санайдыла.

Хубий улуну 2017-чи джыл «Нюзюр» деген джангы китабы джашауну джарыгъын кёреди. Бу китабы назмуладан, афоризмледен, гитче чам хапарладан, кёчюрюлгенледен, башха затладан къуралгъанды. Ол бусагъатда басмагъа джангы китабын хазырлагъанды. Вениамин анга «Бёлен Джуртуму ауазы» деб атагъанды. Ары кирген чыгъармаланы арасында назмула, чам хапарла, терен магъаналы къысха сёзле, кесини назмуларын орус тилге кёчюргенлери, классиклени чыгъармаларыны кёчюрюлгенлери эмда башхала бардыла. Вениаминни салгъан суратларында да терен магъана, «поэзия» барды. Аны графика эмда бояула бла сурат салгъан ишлери Къарачай-Черкесияда, Къабарты-Малкъарда республикан газетледе басмаланадыла. Аны хар чыгъармасында туугъан джуртуна, халкъына терен сюймеклиги кёрюнеди. Ала кёб тюрлю жанрлада этилгендиле. Сёз ючюн, джерни, тауну, сууну, адамны суратлары, джанлары болмагъан затла (натюрмортла), башхалары сейирдиле. Аны хар чыгъармасында таула бла адамлагъа сюймеклиги ачыкъ танылады. Суратчы къарачайлыла джашагъан эллени асламысында къарачай халкъны кёчгюнчюлюгюне аталыб да мемориалла къурагъанды. Ол кёб джылланы шахар байрамланы декоратору болуб тургъанды. Аны стендлерин, плакатларын Къарачай, Теберди шахарлада, Доммай посёлокда кёрюрге боллукъду. Доммай таланы арасында белгили джырчыгъа, поэтге, театр бла кинону актёруна В. Высоцкийге салыннган мемориалда сурат да аны къол ызыды.

Огъары Тебердиде федерал джолну бир джанында элни къурагъан Байчораланы Ожайгъа сослан ташдан мемориал салыннганды. Аны этилиуюнде Вениаминни къыйыны да барды. Хубий улу да къошулуб, Хасаука урушда 1828-чи джыл ёлгенлеге эсгериу стеланы проекти этилгенди. Аны графика ишлери Петербургда, Спитакда, Черкесскеде, Къарачай шахарда бардыла. Белгили суратчы Хубийланы Вениамин генерал Махаметланы Солтанны, Семенланы Владимирни, Эресейни Джигити Ёзденланы Дюгербийни, КъЧР-ни халкъ поэти Сюйюнчланы Азаматны, Чотчаланы тукъумну къартларыны уллу портрет суратларын салгъанды.

Хубийланы Вениамин «Правда и ложь о карачаевском народе» деген документледен къуралыб чыгъарыкъ китабха тарих материалла джыйгъан къауумну члениди, аны корректоруду, суратчысыды-джасаучусуду. Ол талай белгили поэтни, прозаикни, тарихчини китабына суратла салгъанды. Аланы арасында Аппаланы Билял, Байрамукъланы Умар, Къойчуланы Аскербий эмда башхала бардыла.

Вениамин кёб джылланы Къарачай-Черкесияны белгили адамларын эсде къалдырыу джаны бла ишлеген комиссияны члениди.

Юйдегисини юсюнден айтсакъ, Вениамин юй бийчеси Гебенланы Борисни къызы Люба бла юч сабий ёсдюргенди. Артур, Армида, Фазиля баш билим алыб, республиканы джер-джеринде атларын сый бла айтдырыб ишлейдиле. Вениамин бла Любаны 8 туудукълары барды.

Хубий улу джашау эмда чыгъармачылыкъ джолунда кёргюзген джетишимлери ючюн Къарачай-Черкесияны Правительствосуну, Халкъ Джыйылыууну (Парламентини), Черкесскени мэриясыны, «Къарачай - алан халкъ» джамагъат бирлешликни, Къарачай шахарны мэрини хурмет грамоталары, бюсюреу къагъытлары бла саугъаланнганды.

Хубийланы Вениамин  республикабызны халкъларыны арасында шохлукъну, рахатлыкъны кючюн бегите, къолундан келгенни этиб кюрешеди. Джюрек джылыуун миллетге джая, келлик тёлюню ариу халили, билимли этиб ёсдюрюуге энчи юлюш къоша джашайды.

Биз аны бир къауум назмусун газет окъуучулагъа теджейбиз.

ЛЕПШОКЪЛАНЫ Хусеин.

Адамлыкъ

Унутулмайд адамлыкъ,

Джюрекледе джашайды.

Бу джерге джашау берген

Джарыкъ кюннге ушайды.

Сыналады адамлыкъ

Халкъны къыйын кюнюнде.

Ол барлыкъда, насыб бард

Хар юйюрню юйюнде.

Онгсузгъа берген къолну,

Уллугъа къойгъан джолну,

Адеб, намыс сакълагъан,

Ахлуларын джокълагъан…,

Адамлыкъны ёмюрге

Халкъым джайгъанды Джерге…

 

Кёргенчама

Джазлыкъ, Дууут – озгъан заманны бору,

Ары элтген – ата-бабамы джолу.

Бу джуртланы унутмайын туралсам,

Ата-анамы джанлары разы болур.

 

Ала сюйген, тауу, сырты, ауушу,

Болсала да, адам джетмейин, къуу-шуу,

Джюрюй, оза, къартларымы джолларын,

Тёлюледе джашатырма джанларын.

 

Тынгыларма Дууут сууну джырына,

Керти бола, барыны да сырына.

Эки элге тюрсюнлерин салырма,

Бёлен Джуртдан тансыкъларын алырма.

 

Муратыгъыз джарты къалды, бишмеди,

Къабырыгъыз бёлен Джуртха тюшмеди.

Узакъ болуб къалды сизни арагъыз,

Сотур болмай къалды тансыкъ джарагъыз.

 

Бир бек шошла сизге шагъат къаяла.

Ариулукъдан кёзле билмей тояла,

Туруучанма, тогъуй дарман хауаны,

Мени джокълай, ата-анамы джаны.

2018 дж.

 

Хасаукагъа эсгертме

Энтда чыкъгъанма мен Хасаукагъа,

Сылайма кёбге шагъат ташларын.

Тёп-тёгерекге къарайд эсгертме,

Сыйлай тауланы чыммакъ башларын.

 

Эки ёмюрге джууукъну алгъа

Ма бу мийикде баргъанды уруш,

Къарачай халкъда чыгъыб джигитле,

Джаугъа бой бермей, этгенле согъуш.

 

Ол джигитледен келген тёлюле,

Бир-бирлерине билдире, айта,

Эсгериученле Хасаука тикни,

Заман-замандан былайгъа къайта.

 

Хасаука уруш баргъан заманда,

Къая ташлагъа тёгюлгенди къан.

Къарачай ючюн ненча джигитни

Атын джазгъанды ташлагъа заман.

 

Экиджюз джылгъа джууукъну алгъа

Бузулгъан эди таулада тынчлыкъ.

Ол къазауатда шейит джанлагъа

Кёбдю эсгере, бёчениб турлукъ.

 

Орус халкъ бла бирге болургъа,

Ол кюн халкъымы болгъанды анты.

Ма андан бери джашайд Къарачай,

Джангыз кере да бузмайын антын.

2018 дж. Хасаукада.

 

 
{jcomments}