Озгъан ыйыкъда КъЧР-ни Сайлау комиссиясыны председатели Абазалыланы Лариса быйыл къыркъаууз (сентябрь) айны 19-да ётерик сайлаулагъа хазырланыуну юсюнден хапар айтханды.
Джууукълашыб келген сайлауланы кёзюулеринде чёб атар эркинликлери болгъан адамла Эресей Федерацияны Федерал Джыйылыууну Кърал Думасыны 8-чи чакъырыууна депутатлыкъгъа теджелген кандидатладан кеслери ушатханлагъа кёлтюргючлюк этерикдиле.
Белгиленнген кюн Кърал Думагъа депутатла бла бирге Къарачай-Черкесияны тёрт районунда эл къуралышлагъа да депутатла сайланныкъдыла.
«Муниципал къуралышлагъа депутатлыкъгъа теджелген адамланы документлерин алыу быйыл элия (июль) айны 12-де тохтатылгъанды. Ары дери «Бирикген Эресей» политика партия бла КПРФ теджеб, депутат болургъа излегенлерин кеслери билдириб да 154 кандидатдан заявкала алгъанбыз.
2021-чи джылны ал сюреминде чыгъарылгъан эсеблеге кёре, Къарачай-Черкесияда сайлаулагъа къошулур эркинлиги болгъан 298591 адам джашайды. Ала сайлар эркинликлери бла толу хайырланыр ючюн КъЧР-ни Сайлау комиссиясы, 12 шахар, район сайлау комиссия, 249 да джергили сайлау комиссия ишлейди», - дейди КъЧР-ни Сайлау комиссиясыны председатели Абазалыланы Лариса
Ол айтхандан, РФ-ны Ара сайлау комиссиясында политика партияла теджеген кандидатланы тизимлерин эсебге тюшюрюу бошалады, КъЧР-ни 16-чы номерли сайлау комиссиясы да бир мандатлы сайлау округлагъа депутатлыкъгъа теджелген кандидатланы эсебге тюшюрюб башлайды.
КъЧР-ни Сайлау комиссиясыны председатели чертгенден, 15 политика партия кандидатла теджегендиле. Аладан 14-ню сайлаучуладан кёлтюргючлюксюз кандидат теджер эркинликлери барды. «Российский общенародный союз» деген политика партия уа, сайлаулагъа кандидатларын къошар ючюн, къагъытларына чёб атар эркинликлери болгъан адамлагъа къол салдырыб айланады. Ол 200 минг адамдан кёлтюргючлюк табаргъа керекди.
«Къарачай-Черкесияны 16-чы номерли бир мандатлы сайлау округуна депутатлыкъгъа 10 кандидат барды. Тогъузун политика партияла теджегендиле, 10-чу кандидат, кеси депутат болургъа излеб, анга кёлтюргючлюк этерик сайлаучулагъа къагъытларына къол салдырыб айланады», - дейди Абазалыланы Лариса.
Къыркъар (август) айны 21-де СМИ-лени кючлери бла агитация бардырыу башланныкъды. Сайлаула къыркъаууз (сентябрь) айны 17-де, 18-де, 19-да да бардырыллыкъдыла.
Бютеу шахар, район сайлау комиссияла бла 103 джергили сайлау участокда, камера салыныб, иш къалай баргъанына онлайн халда къарарча этилликди.
«Бусагъатда камерала салына башлагъандыла. Кеси башларына оноулу джергили органла сайлау комиссиялагъа ол ишни баджарыргъа болушлукъ этселе керек эди.
Сайлауланы законну джоругъу бла бардырыу барыбызны биргелей борчубузду. 146 джергили сайлау комиссия ишлеген джерледе бюллетенлени текшерген аппаратланы ишлерин тюшюрюб барлыкъ видеорегистраторла да салынныкъдыла», - дейди ол.
2018-чи, 2019-чу, 2020-чы джыллада бардырылгъан сайлауланы кёзюулеринде «Мобильный избиратель» система иги хайырландырылыб, тургъан джерлеринде чёб атхан адамла кёб болгъан эдиле.
Сёзден, 2018-чи джыл РФ-ны Президенти сайланнган заманда ол система бла 20 минг адам хайырланнган эди.
Абазалыланы Лариса айтхандан, бу джол да алай чёб атаргъа излеген адамлагъа таблыкъла къураллыкъдыла. КъЧР-де «Мобильный избиратель» система бла чёб атаргъа излеген адамладан заявлениеле 276 джерде алынныкъдыла: 13 МФЦ-да, хар муниципал къуралышда орналгъан сайлау комиссияда, Черкесск шахарны къыбыла, шимал тийрелеринде, 249 джергили сайлау комиссияда бирер заявка алгъан пункт ачыллыкъды.
«Хар депутат оруннга бек кёб кандидат барды. Бир сайлау кампанияда да джюрютюлмегенди аллай конкурентлик», - дейди КъЧР-ни Сайлау комиссиясыны председатели.
Ол къолайсыз санитар-эпидемиология кёзюуге тюшген сайлаула Роспотребнадзорну излемлерине кёре, адамлагъа къоркъуусуз къураллыкъларын да чертеди. Федерал бюджетден, маскалагъа, къол къаблагъа, ауруудан сакълагъан экранлагъа, адамланы хар бирине бериллик къаламлагъа, аны кибик коронавирусну кёбчюлюкге джаймазгъа джарарыкъ мадарлагъа деб, ачха берилликди.
Экспертле да сайлауланы ачыкъ, аны эсеблерине ким да ийнанырча ётдюрюу, сайлау комиссияны баш борчу болгъанын айтадыла.
Ала чертгенден, Эресей Федерацияны Федерал Джыйылыууну Кърал Думасыны 8-чи чакъырыууна депутатлыкъгъа джетишимлери бла танылгъан, махтаулу адамла теджелгендиле. Аланы араларында ким да сый берген волонтёрла, врачла, артистле, спортчула дагъыда башхала болгъанлары джамагъатны властха ышанмакълыгъын ёсдюреди.
ТЕШЕЛЛЕУЛАНЫ Зульфия.
