Августну 9-да Шимал Кавказны джаш тёлюсюню «Машук-2017» деген форумунда Къарачай-Черкесияны кюню болуб, ол къонакъланы эслеринде кёб заманны унутулмай турурча джарыкъ ётдю. Къол бла этилген аламат кийизледен башлаб, турмуш кереклеге, кийимлеге дери не кёргюздюле, не кёргюзмедиле ол кюн форумгъа бизни республикадан баргъан джашла бла къызла. Ала кеслери да  республиканы Миллет арбазына Россияны бирси регионларындан келген сыйлы къонакълагъа айрандан толгъан  гоппан аякъла бла, миллет тепсеуле бла тюбедиле.

Къарачай-Черкес кърал университетни ректору Ёзденланы Таусолтан быллай форумгъа биринчи кере келмейди. «Хар келгеним сайын, - деди ол, - мында хар затха эс бёлюб къарайма. Къалай аламат, къалай этимли, къалай тири джашларыбыз бла къызларыбыз бардыла! Ариу да ариу, фахмулу да фахмулу – ала бютеу Кавказны культурасын терен да, тыйыншлысыча да кёргюзе биледиле. Джюреклерибизни ёхтемликден толтургъан деменгили адамладыла. Бизни тамблабыз аланы къолларында болгъанына мен бек къууанама».
Ёзден улу айтхандан, форум хоншулукъда джашагъан халкъланы миллет культуралары бла, адетлери бла, турмуш джашаулары бла шагъырей этерге бек болушады, адамланы бир-бирлерине джууукълашдырады, ол себебден аны мындан ары да бардыргъанлай турургъа керекди. Ол акъылны Дагъыстандан келген Магомедова Айшат бла Алиева Алина да айтдыла. Аны бла бирге ала Къарачай-Черкесияны Миллет арбазын, анда болгъан затланы бек джаратханларын билдирдиле. Ала айтхандан, Къарачай-Черкесия бай эмда чомарт республикады. Аны адамлары да къонакъ сюйген ачыкъ кёллю инсанладыла. Республиканы Миллет арбазына салыннган хар зат да анда халкъ хунерликни керти усталары джашагъанларын кёргюзеди.
Къарачай-Черкесияны Миллет арбазыны къонакълары КъЧР-ни Башчысы Темрезланы Рашидни республиканы экономикасыны, социал джашауу бла культурасы къалай ёсюб баргъанларыны юслеринден айтхан хапарына да уллу эс бёлюб, къызыныб тынгыладыла. Тынгылагъан бла да къалмай, къонакъла, 2 сагъатдан артыкъны баргъан тюбешиуню кёзюуюнде анга 40-дан артыкъ соруу бериб, алагъа джууабла алдыла.
Ол соруула уа джаш адамланы форумгъа келтирген проектлерин толтуруу бла, грантла алыу бла, республиканы ёсюу джоллары бла байламлы эдиле.
Темрезланы Рашид, ол соруулагъа джууабла бергени бла да къалмай, толтуруучу властны органларыны биргесине элтген башчыларындан форумгъа баргъан джашла бла къызланы проектлерин толтурургъа, алагъа грантла алыргъа болушурларын изледи. Къарачай-Черкесияны баш санагъатларына эл мюлк, промышленность, туризм, миллетге джумуш этиу саналгъанларын айтыб: «Бусагъатда Эл мюлк министерствону, Экономика ёсюмню министерствосуну, Туризм бла джаш тёлю политика министерствону юслери бла кърал джанындан бизге болушлукъ этиледи. Сиз аладан тыйыншлы джакълыкъ табаргъа боллукъсуз», - деди.
Республиканы Башчысы айтхандан, келир джыл грантланы бериуню джоругъу тюрлендирилликди. Аны бла байламлы ол джаш алимлеге да республикадан тыйыншлы болушлукъ этилирге боллугъун  эсге салды. 
Сорууланы асламысы уа спорт эмда культура инфраструктураланы къурауну юсюнден эди. Ала бла байламлы соруулагъа джууабла бере, Темрезланы Рашид 2018-чи – 2019-чу  джыллада республикан театргъа реконструкция этиллигин, «Нарт» стадионну джангыртыу  бара тургъанын билдирди. Ючкекен эл бла Къарачай шахарда стадионлагъа да эс бёлюннюгюн айтды.
Элле бла посёлокланы джарашдырыу джаны бла, артыкъ да бек Теберди курорт бла Московский посёлокну андан ары джарашдырыу джаны бла не этилликди, деген соруу да бар эди берилген сорууланы ичинде.
Республиканы Башчысы, ол соруугъа джууаб бере, посёлокда парк зона ачаргъа бегим алыннганын эмда посёлокну джолуна ремонт этерге ачха бёлюннгенин  айтды. Теберди шахарны ёсдюрюуню кескин планы да хазырланыб турады, деди. Аны бла бирге Темрезланы Рашид адамладан кеслерини эллерин, арбазларын, юйлерини тёгереклерин таза тутарыкъларын излерге кереклисин да эсгертди.
Ушакъ баргъан заманны ичинде форумгъа Къарачай-Черкесиядан баргъанла республиканы Башчысына Интернетни хайыры бла хатасыны юсюнден талай кере къайтарыб сордула. Ол сорууланы ичинде: «Сабийлени Интернетге къызындырыргъамы керекди, аланы андан тыяргъамы керекди, деген соруу да бар эди. Темрезланы Рашид, анга джууаб бере: «Адам улу чыгъаргъан затланы биринича, Интернетни игилиги да, аманлыгъы да барды. Ол себебден аны бла сагъыш этиб хайырланыргъа керекди. Айтыргъа, бюгюн Интернет джаш тёлюню билимин ёсдюрюрге, адамла бла байламлылыкъ тутаргъа иги болушады.    Алай а джаш адамла информацияны къуру андан алыб турургъа керек тюлдюле», - деди.
Тюбешиуню кёзюуюнде КъЧР-ни Башчысына Тёбен Архызда храм комплексни сакълау бла андан ары ёсдюрюуню юсюнден да берилди соруу. Ол, аны юсюнден кесини оюмун айта, Тёбен Архызда тарих-культура комплекс республикан энчиликде турлугъун билдирди. Бу айтханына да ол: «Регионну Башчысыны указы бла анда Шимал Кавказны Алан христиан аралыгъы ачылгъанды, аны андан ары ёсдюрюуню иши бла да республикан кърал учреждение кюреширикди», - деб къошду.
Андан ары сёзюнде Темрезланы Рашид, форумгъа келгенлени ичинде 25-джыллыгъын белгилерге хазырлана тургъан КъЧР бла бир джылгъыла аз болмагъанларын чертиб, бизни республикабыз Россия Федерацияда эм джаш субъектлени бири болгъанын айтды. «Алай болса да биз къраллыгъыбызны къурау джолун толу ётгенбиз. Конституция, эркинлик марда актларыбыз бардыла. Биз, экономикасына, социал санагъатына, культурасына толусу бла кириб, Россияны къурамында джашайбыз.  Мен бюгюн былайда республикабызны  къурагъанланы атларын айтыргъа излейме. Къарачай-Черкесияны биринчи Башчысы Хубийланы Исламны джашы Владимир, Парламентни биринчи Председатели Иванов Игорь Владимирович, 1992-чи джыл Россия Федерацияны къурамында  бирикген Къарачай-Черкес Республика болурун джакълагъан депутатла, мингле бла джердешле - ма быладыла ала.
 Республиканы Башчысы алагъа таза джюрегинден разылыгъын билдирди.
«Машукчула», КъЧР-ни тарихини юсюнден айта, республиканы тарихини юсюнден джазыллыкъ джангы  школ окъуу китабны не бола тургъаныны юсюнден сордула.  Темрезланы Рашид Россияны Илмуларыны академиясыны институтларында терен сюзюлюб, къоратыллыгъы къоратылыб, къошуллугъу къошулгъунчу аны китаб болуб чыкъмазлыгъын билдирди.
Республиканы Башчысына форумчула дагъыда кёб тюрлю соруула бердиле. Ол, аланы барына да тамамлы джууабла бериб,  джаш адамладан разылыкъ табды.

 
{jcomments}