Бу кюнледе Къарачай-Черкес Республиканы Башчысы Темрезланы Рашид Инстаграмда кесини профилинде кёзюулю Ачыкъ чатны бардырыб, джамагъатны сорууларына джууаб берген эди. Бу бешинчи Ачыкъ чатда сорууланы талайы тамамлы оноуну, тинтиб къарауну излейдиле, бир бёлегине уа Башчы терк халда джууаб берген эди. Аланы бир къауумун биз бюгюн газет окъуучуларыбызгъа теджейбиз.

Айхай да, сорууланы асламысы коронавирус ауруу эмда аны амалтын къуралгъан эпидемиология болум бла байламлы эди. «Республика джангыдан карантиннге джабыллыкъмыды?» - деген соруугъа Темрезланы Рашид биринчи джууаб берирге тыйыншлыгъа санаб: «Нек эсе да бюгюнлюкде бу соруу эм кёб берилген сорууланы тизиминдеди. Бюгюннге дери да айта тургъанма, энтда да къайтарама, къыркъаууз (сентябрь) айны 20-дан республика джангыдан карантин болумгъа тюшерикди деген, халкъда джюрюген хапар ётюрюкдю. Кертиди, бюгюнлюкде ауругъанланы саны аслам болгъанды. Алай блса да, биз, Роспотребнадзор бла бирге, керекли эпидемиология ишлени бардырабыз, саулукъ сакълау системаны да игилендириб, бегитиб кюрешебиз. Хар биригизден а кесигизни сакъларыгъызны тилейме. Алайсыз боллукъ тюлдю», - деб джазгъанды.

Къалай-алай болса да, джаш анала, артыкъсыз да ишлеген къауум, сабий садланы юслеринден соргъанлай турадыла. Бу джол да сабий садланы юслеринден Ачыкъ чатха кёб соруу келгенди. Сёз ючюн, Вако-Жиле элде сабий сад быйыл ишлеб бошалырына эмда сабийле ары джюрюб башларларына ышана, аны юсюнден соргъандыла. Башчы да аланы ышаныуларын бегите, 2020-чы джылны ичинде элде сабий садны къурулушу битеригин, сабийле да ары джюрюб башлар мадар табарыкъларын билдиргенди.

Не медет, джолланы соруулары да азаймайдыла. Аланы ишлеу, джангыртыу, игилендириу джаны бла бир да кёб иш бардырылады, алай а энтда этиллик иш джетишеди. Черкесск шахарда Западная орамда джашагъанла да: «Анга бир мадар боллукъмуду, орамыбыз батмакъ, хылымылы болуб къалады?»

- деб соргъандыла Темрезланы Рашидге. «Западная орам 2021-чи джыл джарашдырыллыкъ орамланы тизиминдеди. Бу орамны болумуну юсюнден меннге кёб тарыгъыу келгенди, аны себебли биз аны джууукъ заманны ичинде этилирге амалсыз керек орамланы тизимине къошханбыз. Ол ишле «Безопасные и качественные автомобильные дороги» деген миллет проектни тамалында бардырыллыкъдыла», - деб джууаб бергенди Башчы.

Къарачай шахар округну къурамына кирген Малокурганный посёлокну (6-чы шахта) адамлары: «Бизге бир эс бёлюгюз!» - деб джагъандыла. «Унутмагъанбыз сизни, эсигизге да келтирмегиз аллай затны. 2018-чи джыл посёлокда аллея бла паркны джарашдыргъан эдик, чыракъла бла адамла олтурурча шиндикле да салгъан эдик. 2019-чу джыл бюгюннгю излемлеге толусу бла келишген сабий майданчыкъ къургъан эдик. Посёлокчуланы джолларыны болуму артыкъ да бек сагъышландырады да, аны 2023-чю – 2024-чю джыллада ишлер муратлыбыз. Айхай да, былайда амалсыз халда клуб да ишленирге керекди, аны себебли ол сорууну да тыйыншлы программалагъа къошар джанындан кюреширикбиз», - деб джазгъанды Темрезланы Рашид да джууабха.

«Исправная станседен республикан аралыкъгъа баргъан джол къачан ишленникди?» - деген соруугъа: «Черкесск – Исправная – Сторожевая» джол уллу магъанасы болгъан джолланы бириди. Аны къурулушу къызыу халда бардырылады. 2,8 километр джолдан 1,5 километри ишленнгенди. Къалгъан джол да быйылны ичинде этилиб бошаллыкъды. 2021-чи джыл а бу джолну 2,7 километр джерин ишлер мурат барды», - дегенди Башчы.

Кёб фатарлы юйлени арбазларын джарашдырыу да джамагъатны башын сагъышлы этген, соруула туудургъан джарсыуланы бириди. «Московский посёлокда 7-чи номерли юйню арбазы джарашдырыллыкъмыды?» - деб джазгъандыла ол юйде джашагъанла. «Сизни юйню арбазын джарашдырыу 2022-чи джылгъа планнга салыныбды. Бютеу республиканы кёб фатарлы юйлерини арбазларын джарашдырыуну уллу, тамамлы планы барды да, сизни юй да ол тизимдеди», - деб джазгъанды джууабха регионну тамадасы.

Арт джыллада республиканы сабий садларыны тамалларында да, энчи халда да яслиле ишленедиле. Ол ишлерге чыгъаргъа амалсыз керекли аналагъа уллу таблыкъла келтиреди, яслиге сабийни джыл бла джарымдан берирге мадар барды. «Черкесск шахарда яслилени къачан ачарыкъдыла?» - деген соруугъа Темрезланы Рашид джууаб бергенди. Ол айтхандан, 2020-чы джылны аягъына ясли къауумлагъа деб ишлене тургъан корпусла хайырланыугъа берилиб башларыкъдыла. Сёз ючюн, къыркъаууз (сентябрь) айны 7-де 34-чю сабий садны тамалында ишленнген ясли ачылгъанды.

Садовое элде да арт кёзюуде талай ашхы иш этилгенди. Республиканы байрам кюнюнде элде сабийле ойнарча майданчыгъы, спорт бла кюреширча джери эмда талай тренажёру болгъан парк ачылгъан эди. Элчилени баш джарсыуларыны бири – суу дыккылыкны къоратыр ючюн элде джангы суу быргъы салына турады. Аны бла биргелей спорт бла кюреширча бир зал да болса деб тилегендиле Башчыдан бир къауум элчиле. Башчы билдиргенден, бюгюнлюкде Садовое элде ишлене тургъан джангы джарыкълыкъ юйню къатында спортзалны къурулушу да бардырылады.

Къарачай районну Джангы Къарачай (Акъ Къала) эмда Хумара эллеринде джашагъанла арт айлада район аралыкъ бла джамагъат улоу байламлылыкъ болмагъаны амалтын бек инджиледиле. «Анга бир мадар этигиз», - деб джазгъандыла адамла. «Джамагъатны тилеклери бла бюгюнден башлаб, Къарачай шахар бла Хумара эмда Джангы Къарачай эллени араларында рейс автобус ишин джангыртады. Ол алгъынча, кюннге 4 рейс этерикди», - деб къууанч хапарны билдиргенди Темрез улу.

Аман джолладан сора джамагъатны ол джолланы джарытхан чыракълан болмагъанлары инджитеди. Алайды да, гитчекъарачайчыла: «Районну джолларына чарыкъла салынныкъмыдыла?» - деб соргъандыла. Темрезланы Рашид айтхандан, 2018-чи джыл Джёгетей Аягъы районнга баргъан джолну 2 километрине чыракъла салыннгандыла (Красный Восток элге дери). План бла 2021-чи джыл Конзаводдан «Медовые водопады» деген турист комплексге элтген джолгъа чыракъла салыр мурат барды.

Медицина къуллукъчуладан да бек кёб соруу келгенди Башчыгъа. Талай адам: «Медсестраны иш хакъы къаллай бир болургъа керекди? Медсестраланы айлыкъларына бир мадар этигиз. Аланы иш хакъларыны ёлчемин аз нек этгендиле? Бир болушугъуз», - деб джазгъандыла. «Медицина къуллукъчулагъа иш хакъ аланы окладларына, къуллукъларына, къошакъ тёлеулени ёлчемлерине, ишлеген заманларына кёре къуралады. Регионда медицина къуллукъчуланы иш хакъларын азайтхан иш болмагъанды. Къайда болса да аллай иш болгъан эсе уа 8-8782-26-66-68 номер бла Исси линиягъа сёлешиб, хапар билирге боллукъду», - деб джууаб бергенди Башчы.

Медицина къуллукъчуладан дагъыда бир соруу келгенди: «Ковид бла ауругъанлагъа къарагъан фельдшерле бла «Терк болушлукъ» машинада аллай ауругъанланы джюрютгенлеге къошакъ ачха тёлеу энтда боллукъмуду?» «Коронавирус ауруу бла байламлы аллай ауругъанла бла ишлеген медицина къуллукъчулагъа къошакъ ачха 2020-чы джылны аягъына дери тёлениб турлукъду», - деб джазгъанды джууабха Темрезланы Рашид.

Айхай да, джамагъат быллай Ачыкъ чатланы кёзюулеринде Темрезланы Рашидни кесини юсюнден соруула берир ючюн да къалмайдыла. Сёз ючюн, биреулен: «Рашид Бориспиевич, сиз спортну къайсы тюрлюсюн сюесиз?» - деб соргъанды. Темрез улу да ол сорууну джууабсыз къоймай: «Футболну сюеме. Кесим да «Спартак» ючюн джан аурутама», - деб джазгъанды.

Къарачай-Черкесияны Башчысы быллай Ачыкъ чатланы айда бир кере дегенча бардырады. Аланы кёзюулеринде республиканы джамагъатыны сорууларын берирге, джарсыуларын айтыргъа, кёллерине джетмеген затланы билдирирге, алагъа тыйыншлы джууаб алыргъа, болушлукъ табаргъа мадары болады. Айхай да, адамла сорууларын Башчыны Инстаграмда профилине башха кюнледе да джазыб, джууаб табаргъа боллукъдула.

ХУБИЙЛАНЫ Фатима.