Хычаман (май) айны 27-де КъЧР-ни Джамагъат палатасы онлайн халда «Общественное наблюдение на общероссийском голосовании по поправкам в Конституцию Российской Федерации» деген темагъа аталгъан «тёгерек стол» бардыргъанды.
Аны ишине КъЧР-ни Сайлау комиссиясыны, кърал властны органларыны эмда муниципал къуралышланы, джамагъат бирлешликлени, партияланы регионал бёлюмлерини, вузланы, коммерциясыз ишлеген бирлешликлени, джаш тёлюню келечилери къошулгъандыла.
Бу ишге модераторлукъ РАНХиГС-ни Шимал Кавказда институтуну директору, ОПРФ-ни эмда Джамагъат палатаны члени Азамат Тлисов этгенди. Ол РФ-ны Конституциясына тюрлениуле кийириуню юсюнден айтыб, ала ючюн чёб атыу иш быйылны арттотур (апрель) айыны 22-де ётерге керек болгъаныны, алай а коронавирус ауруу амалтын, ол иш кечирек кёзюуге кёчюрюлгенин билдирди. Алай болса да, чёб атыугъа хазырланыу ишле бардырылгъанлай турадыла.
«Гражданский контроль» деген ассоциацияны председателлерини бири, РФ-ны Президентинде граждан обществону ёсюмюню эмда адамны эркинликлерини хакъындан советини члени Александр Брод айтхандан, федерал закон РФ-ны Джамагъат палатасына эмда регионал джамагъат палаталагъа сайлаулада къараучуланы хакъындан теджеуле этерге эркинлик береди.
Сайлаулагъа къараучуланы айырыу система ачыкъ халда ишлейди, анга партияланы келечилери да къошулуб, къараучуланы сайлауну хакъындан кеслерини оюмларын айтыргъа боллукъдула. Аны тышында да, къараучу болургъа излеген хар бир адам, энчи халда, регистрациядан ётерге эркинди.
«Бу сайлаулада сайлаучуланы саныны башхалыгъы джокъду. Хычаман (май) айны ара сюремине Эресейде 100 мингден аслам адам РФ-ны Конституциясына тюрлениуле кийириуню хакъындан бардырыллыкъ сайлаулада къараучу болургъа кандидатурасын салгъанды.
Аны тышында да Джамагъат палата 12 политика партияны келечилери бла келишиу бегитгенди. Джууукъ заманны ичинде «Независимый общественный мониторинг» деген фонд ётюрюк хапарлагъа къаршчы ишлени къалай бардырыргъа кереклисини хакъындан докладны баямларыкъды. Сайлауланы кюнюнде уа болумдан хапарлы болуб турур ючюн регионла бла, экспертле бла байламлылыкъ тутуб турлукъбуз», - деб чертгенди Александр Брод.
МПГУ-ну тарих бла политика институну директоруну орунбасары, политика илмуну Эресей ассоциациясыны правлениесини члени Владимир Шаповалов айтхандан, кишиге да бойсунмагъан джамагъат мониторинг ишни магъанасы уллуду. Нек дегенде, джамагъат бирлешликле Джамагъат палата бла РФ-ны Президентинде граждан обществону ёсюмюню эмда адамны эркинликлерини хакъындан совети къысха байламлылыкъда ишлейдиле.
«Бу сайлаула тыйыншлы дараджада ётериклерине ажымсызма. Бизни барыбызгъа да бу бек магъаналы ишди. Нек дегенде, арт 30 джылны ичинде къралыбызда биринчи кере болуб, толу политика реформа бардырыллыкъды. Ол РФ-ны Конституциясын бюгюнню политика, экономика эмда джамагъат институтлагъа кёре толтурлукъду», - дегенди Владимир Шаповалов.
«Тёгерек столну» кёзюуюнде КъЧР-ни Джамагъат палатасыны председатели Вера Молдованова региондагъы джамагъат къараучуланы хазырлау иш къалай бардырылгъаныны юсюнден хапар айтды:
«Бюгюнлюкде къараучуланы тизими къурала турады. РФ-ны Президенти сайлаула бардырыллыкъ кюнню белгилесе, къараучуланы юретиб, ишге хазырлаб башларыкъбыз. Ол иш не дистанцион халда, неда районлагъа барыб бардырыллыкъды. Ол регионда эпидемиология болумгъа кёре боллукъду. Къалай-алай болса да, юретиу ишле РФ-ны Джамагъат палатасыны «Золотой стандарт» деген джоругъуна кёре бардырыллыкъды».
Джыйылыуну аягъында Азамат Тлисов джамагъат къараучуланы Этика кодекслерини юсюнден да айтды. Ол къараучуланы ишлерин толусу бла
ачыкълайды. Аны кибик, РФ-ны Конституциясына кийириллик тюрлениулени эмда аланы хакъындан бардырыллыкъ сайлауланы юслеринден да КъЧР-ни джамагъатын хапарлы этиб турургъа кереклисини магъанасы уллу болгъанын да чертди.
Хубийланы Фатима.
