Мындан алда ишни юсю бла Къарачай-Черкесиягъа Эресей Федерацияны урунуу бла социал джакълыгъыны министри Максим Топилин келген эди.

Эресей Федерацияны урунуу бла социал джакълыгъыны министри Максим Топилин бла Къарачай-Черкес Республиканы Башчысы Темрезланы Рашид алгъы бурун Къобан районну Мичуринский посёлогунда джашагъан Байрамукъланы Расул бла Марианнаны юйдегилерине баргъандыла. Аланы джети сабийлери барды.
Байрамукъланы юйдегилери сыйлы къонакълагъа ашхы къонакъбайлыкъ этгенди. Ушакъны кёзюуюнде кёб сабийли ана къралдан къаллай болушлукъ табханыны, мындан ары да къаллай болушлукъ керек болгъаныны юсюнден айтханды.
Байрамукъланы Расул бла Марианна бир юйдеги къураб  18 джыл джашайдыла. Ол ашхы юйдеги эл мюлк бла кюрешеди. Аланы фермалары барды - мал тутадыла. Аны бла байламлы бу юйдегиде ишлерге гитче заманларындан юренедиле.
Адетдеча, абыстол (ноябрь) айны аягъында республикада Ананы кюнюне аталыб къууанч джыйылыула бардырыладыла. Алада кёб сабийлери болгъан аналагъа саугъала бериледиле, разылыкъ сёзле айтыладыла. Быйыл республикада Ананы кюнюн белгилеуге Эресейни урунуу бла социал джакълыгъыны министри Максим Топилин да къошулгъан эди.
«Бу залда джыйылгъан,  бютеу къралда,  Къарачай-Черкес Республикада джашагъан аналагъа таза джюрекден сау болугъуз, деб айтырым келеди. Бу байрам адамгъа джылы сезимле туудурады, келлик заманны сагъышын этдиреди. Хар бирибизни ана бла байламлы бир джарыкъ затыбыз барды. Бу джарыкъ байрам бла сизни барыгъызны да алгъышлайма. Хар биригизге, юйдегилеригизге игилик, ашхылыкъ, къууанч, мамыр джашау теджейме», - деди министр.

Максим Топилинни къолундан Къарачай-Черкесияны кёб сабийли алты анасы Эресей Федерацияны Урунуу бла социал джакълыгъыны министерствосуну Бюсюреу къагъытларын алдыла.
Ала беш, алты эмда сегиз сабий ёсдюрген анала эдиле: Байчораланы Медина, Бытдаланы Людмила, Асият Шаронова, Масират Урчукова, Ирина Утагонова,  Любовь Чертищева.
Андан сора къууанчха джыйылгъанланы регионну Башчысы Темрезланы Рашид алгъышлады.
«Бизни джашауубузда анадан багъалы зат джокъду. Бюгюн биз - кърал властны органлары, федерал министерствола бла ведомствола - сабийлерибизни джашаулары иги болур ючюн, къолубуздан келгенни этиб кюрешебиз. Аначылыкъ бла сабийликни ёсдюрюу Эресей Федерацияны Президенти Владимир Путин бизни аллыбызда салгъан баш ишлерибизни бириди. Мен сизни барыгъызгъа да игилик, ашхылыкъ, насыб, къууанч теджейме. Бизни сабийлерибиз эм акъыллыла, эм ариула, эм саулукълула болсунла. Сиз кёб джылланы аланы джетишимлерине къууаннганлай джашагъыз», - деди Темрезланы Рашид.
Къарачай-Черкесияны шахарлары бла эллеринден тыйыншлы адамла ёсдюрюуге юлюш къошхан алты ана Башчыны къолундан «Материнская слава» деген хурмет белгиле алдыла. Ала Орусланы Фатима, Долаланы Джульетта, Гочияланы Айсанат, Дагужиева Елена, Иванова Олеся, Шутова Янина эдиле.
Андан сора Эресей Федерацияны урунуу бла социал джакълыгъыны министри Максим Топилин бла Къарачай-Черкесияны Башчысы Темрезланы Рашид регионла арасы кенгеш бардыргъандыла. Анда Эресей Федерацияны Шимал Кавказ федерал округну къурамында болгъан субъектлеринде 2024-чю джылгъа дери социал-экономика ёсюмню хакъындан муратлагъа джетиуню юсюнден эмда «Демография» деген миллет проектни толтурууда орун алгъан сорууланы сюзгендиле. Кенгешни ишине Къарачай-Черкесияны Правительствосуну членлери, Шимал Кавказ федерал округну субъектлерини правительстволарыны социал блокларыны келечилери, республиканы шахарлары бла районларыны администрацияларыны келечилери къошулгъандыла.
Максим Топилин  кенгешни кёзюуюнде миллет проектни толтурууну ахыр эсеблерин белгилерге кереклисин чертгенди. Демографияны юсюнден айтхан сагъатда, федерал министр Къарачай-Черкесияда сабий тууууну кёргюзюмю ШКФО-ну регионларыны ичинде эм иги, къралыбызда да эм игилени бири болгъанын айтханды.
«Ол зат мындан ары да регионал болушлукъну иги этиб, ол кёргюзюм андан да бек  ёсерча этерге боллугъун билдиреди. Къарачай-Черкесияда тогъуз айны ичинде 4 процент къошулгъанды. Ол Эресей Федерацияда эм иги кёргюзюмлени бириди. Тарих эмда миллет энчиликлерин эсге ала, Шимал Кавказны бютеу регионларында да алай этерча мадар барды. Ол затха терен эс бёлюрге тыйыншлыды», - дегенди Максим Топилин.
Ол регионланы «Демография» деген миллет проектни тамалында къуралгъан «Старшее поколение», «Долговременный уход», «Повышение производительности труда» деген программалагъа тири къошулургъа чакъыргъанды.
Темрезланы Рашид регионла арасы кенгешни Къарачай-Черкес Республиканы джеринде бардыргъаны ючюн Максим Топилиннге разылыгъын билдиргенди.
«Эресей Федерацияны Урунуу бла социал джакълыгъыны министерствосу, сизни болушлугъугъуз бла, биз миллет проектлени толтурургъа хазырланнган сагъатда хар затны аллындан огъуна этерге болушхан биринчи федерал министерстводу. Миллет проектлени толтурууда тутхан байламлылыгъыбыз, регионла арасы сынам бла алмашханыбыз бютеу регионну социал ёсюмюнде кърал салгъан борчланы тыйыншлысыча толтурургъа мадар берликге санайма», - дегенди Темрезланы Рашид.
Ол бютеу къралдача, Къарачай-Черкесияда да Эресей Федерацияны Президенти Владимир Путинни, социал миллет проектлени толтургъан сагъатда этилген муратла, салыннган борчла толургъа кереклилерине эс бёлюннгенин айтханды.
«Биз «Демография» деген миллет проект бла белгиленнген затланы джашауда орунлу этерге керекбиз. Къарачай-Черкесияда джашауну узунлугъу, ортача тергесек, 76,1 джыл болады. Республика Шимал Кавказ федерал округда ол кёргюзюм бла тёртюнчю орундады. Эресей Федерацияда уа бешинчиди. ШКФО-ну башха регионларыча, биз да кесибизге джашауну узунлугъун 80 джылгъа чыгъаргъан регионланы къауумуна кирирча этерге борч салабыз», - дегенди Къарачай-Черкесияны Башчысы.
Ол чертгенден, республикада арт джыллада адамланы тюшюрген хайырлары ёсюб, болум игиден иги болуб барады. Аны бла байламлы ёсюмге тири джюрюш берирге тыйыншлыды. Алай этерге мадарла да бардыла.
«Къарачай-Черкесияда, башха регионладача, социал-экономика ёсюмню орта эмда кёб заманнга планы толтурулады. Анда экономика джаны бла этиллик ишлени тизими белгиленнгенден сора да, миллетни тюшюрген хайырыны кёргюзюмю да бериледи. Джангы производстволаны, иш орунланы ачылгъанларыны себеблеринденди ол. Биз экономика санагъатда ишле бардыра тургъанлай, социал программаланы да хайырландырабыз. Ол социал болушлукъ керек болгъан бир къауум адамгъа болушургъа мадар береди.
Федерал эмда регионал дараджада этилген оноуланы бары адамланы джашау дараджаларын, социал болумларын иги этер джанындандыла. Ол Эресей Федерацияны Президенти Владимир Путин бизни аллыбызда салгъан баш борчланы бириди», - дегенди Темрезланы Рашид.
Кенгешни кёзюуюнде «Демография» деген миллет проектни джашауда орунлу этиуню юсюнден Шимал Кавказ федерал округну субъектлерини правительстволарыны членлери докладла этгендиле. Аланы ичинде Къарачай-Черкесияны Правительствосуну Председателини орунбасары Джанибек Суюнов миллет проектни Къарачай-Черкесияда къалай толтурулгъаныны хакъындан сёлешгенди.
Максим Топилин, Къарачай-Черкесияда сабий туугъанны ёсюмю кёлтюрюлгени, болум тюрлене, узакъ заманнга джашауну дараджасы игиден иги болуб барлыгъын билдиргенин айтханды.
«Ол ашхы зат сабий тууууда болум тюзелгенин билдиреди. Бусагъатда быллай регионла бек аздыла.  Аны ючюн Къарачай-Черкесияны эмда башха регионланы баш борчларыны бири 1,5, 3 джыл толгъан сабийлеге сабий садла, яслиле ишлеудю.
Мен «Демография» миллет проектни финанс мадарларын хайырландырыу Шимал Кавказ регионда тыйыншлысыча бардырыллыгъына ышанама», - дегенди Максим Топилин.
Къарачай-Черкес Республиканы Башчысы Темрезланы Рашид республика «Демография» деген миллет проектни тамалында бардырылгъан ишлеге къошулур ючюн этилирге керек къурау ишле бардырыллыкъларын айтханды.
Лепшокъланы Хусеин.     
 
{jcomments}