Мындан алда Къарачай-Черкес Республикагъа ишни юсю бла Эресей Федерацияны къурулушуну эмда фатар-коммунал мюлклерини министри Владимир Якушев келген эди. Ол Къарачай-Черкес Республиканы Башчысы Темрезланы Рашид бла бирге, республиканы шахарларында социал магъаналары болгъан объектлеге, инженер инфраструктурагъа, джамагъат кёб джыйылгъан джерлеге къарагъанды.
Андан сора федерал министр регионну Правительствосуну членлери бла кенгеш бардыргъанды. Кенгешчиле «Формирование комфортной городской среды», «Обеспечение устойчивого сокращения непригодного для проживания жилищного фонда», «Чистая вода» деген федерал проектлени эмда «Жильё и городская среда», «Экология» деген миллет проектлени толтурууну юсюнден сорууланы сюзгендиле.
Ала Къарачай шахарны социал объектлеринде да болгъандыла. Алгъы бурун Къарачай шахарны окъуу-маданият эмда спорт комплексине баргъандыла. Ол Къарачай шахарда ишленнген арт 50 джылны ичинде эм уллу социал объектди. 4589 минг квадрат метр джери болгъан комплексни къурамына Совет Союзну Джигити Багъатырланы Харунну атын джюрютген, 1260 орну болгъан 3-чю номерли орта школ, 150 орну болгъан «Радуга» деген сабий сад, бассейни болгъан «Олимп» деген физкультура-саулукъ комплекс киредиле. Бу комплекс «Развитие физической культуры и спорта Российской Федерации» деген федерал нюзюрлю программаны тамалында ишленнгенди.
Комплекс юч окъуу, эки школ, бир спорт корпусдан, бир сабий саддан къуралгъанды. Министр школда спортзалгъа, ойнаучу залгъа, бассейннге, лингафон кабинетге, акт залгъа, 306 олтурур орну болгъан хант юйге, сабий садда ясли къауумгъа, логопедни кабинетине, башха джерлеге къарагъанды.
Къарачай шахар студентлени шахары болгъандан сора да, ол чемпионла ёсдюрюучю джер болгъанын да чертиб айтыргъа тыйыншлыды. Мындан Эресей, къралла арасы эришиуледе хорлаб ёчлю орунланы алгъанла кёб чыкъгъандыла. Сыйлы къонакълагъа аланы юсюнден, Эресейни махтаулу юретиучюсю, «Карачаевск» деген сабий спорт школну директору Чотчаланы Алхаз хапар айтханды. Джангы комплексде чемпионланы хазырларгъа не тюрлю зат да барды.
Республиканы Башчысы министрге республиканы джеринде «школа плюс детский сад» деген халда талай комплекс ишленнгенин айтханды. Ол, аллай окъуу аралыкъла сабийлеге асыулу билим алыргъа, спорт секциялагъа джюрюрге, бош заманларын хайырлы ашырыргъа мадар бергенлерин да чертгенди.
Ала андан сора 250 орну болгъан «Красная шапочка» деген сабий садха баргъандыла. Къарачай шахарда школгъа дери сабий окъуу учреждениени ахыргъы ишленнгени 1978-чи джыл болгъанды.
«Бусагъатдагъы объектлени Къарачай шахарны социал инфраструктурасыны ёсюмюнде уллу магъаналары барды. Ала окъуу санагъатда орун алгъан талай сорууну оноуун этгендиле. Школлада сабийлеге орун эркин болгъанды, окъуучулагъа таб болум къуралгъанды, эм игиси уа, шахарда бирлешген окъуу эмда маданият-спорт аралыкъ ачылгъаныды», - дегенди Темрезланы Рашид.
Къонакъла Чкалов атлы орамда джангы джамагъат паркга да къарагъандыла. Аны ремонту «Комфортная городская среда» деген программаны тамалында этилгенди. Бу объектни Къарачай шахарны адамлары конкурс халда сайлагъандыла. Республиканы Башчысы министрге Къарачай шахарны мындан ары да айбатлы этиуде белгиленнген ишлени юслеринден айтханды.
Андан сора Владимир Якушев бла Темрезланы Рашид Республиканы ара шахары Черкесскени социал магъаналы объектлери бла инфраструктурасына къарагъандыла.
Ала биринчи Черкесскени шимал микрорайонуна баргъандыла. Бусагъатда анда кёб фатарлы юйлени къурулушларындан сора да, окъуу, медицина объектлени, солуу джерлени, джол, коммунал инфраструктураны къурулушлары бара турадыла. Ала битселе, 700 минг квадрат метр джери болгъан джангы микрорайонда 24 минг адам джашарча мадар табарыкъды.
Андан сора бусагъат заманны излемине кёре Шимал Кавказда биринчи ишленнген къаты джараусузгъа чыкъгъан затланы (тёрдые бытовые отходы) сакълагъан, аланы айыргъан заводха къарагъандыла. Ол объект къурутургъа джараулу затланы 27 процентге аз этерча мадар къурагъанды. Ол а бир джылгъа 40 минг тонна болады. Темрезланы Рашид, Къарачай-Черкесияда бу полигонну къурулушу ишленнгенинде экология болум иги болгъанын, миллет проектни тамалында мындан ары да хылымылыны айыргъан юч комплекс бла къаты джараусузгъа чыкъгъан затлагъа энтда бир полигон ишленнигин айтханды.
Къонакъла андан сора «Джашил айрымкан» деген санат бла солууну паркында болгъандыла.
Парк 2013-чю джыл джай ачылгъан эди. Ол 2016-чы джыл «Хрустальное колесо» деген номинацияда Эресейни эмда СНГ-ны къралларыны паркларыны араларында эм игиге саналгъанды.
Андан сора Черкесскеде «Родина» паркга баргъандыла. Аны бусагъатда федерал проектге кёре реконструкциясы бардырыла турады.
Владимир Якушев чертгенден, къурулуш, фатар-коммунал мюлкле, тёгерекни айбат этиу, къайсы бир властны да баш ишлерини бириди. Министр аны бла байламлы талай методика рекомендация бергенди, аманат этгенди. Темрезланы Рашид да федерал министерствону кёлтюргючлюгю бла республикан дараджада мындан ары да иш таб бардырылыб, миллет проектлени толтуруу тири джюрюш аллыгъын айтханды.
Тюбешиуню кёзюуюнде Владимир Якушев бла Темрезланы Рашид Къарачай-Черкесияны джеринде «Жильё и городская среда» деген миллет проектни толтурууда не этерге кереклисин сюзгендиле.
Къарачай-Черкес Республика бу миллет проектни тамалында юч федерал проектге къошулгъанды – социал эмда инженер инфраструктураланы ишлеу, джерлени айбат этиу, адамланы къоркъуулу юйледен кёчюрюу.
«Биз бу ишни биринчи джыл бардырмайбыз. Алай болса да, ол миллет проектни кючюнден джангы дараджагъа чыгъарыкъды. Мен министрге Къарачай-Черкесияда социал инфраструктураны къурулушун бардырыуда болушханы ючюн разылыгъымы билдиреме. Биз арт джыллада окъууну, саулукъ сакълауну, спортну, инженер инфраструктураны джюзле бла юйлерин ишлегенбиз. Этилген ишлени кёзюуюнде къуру шахарлагъа къаралыб къалмайды, эллеге да терен эс бёлюнеди. Нек десегиз, адамланы 60 проценти элледе джашайды. Аны регионнга уллу магъанасы барды», - дегенди Темрезланы Рашид.
«Бюгюнлюкде Къарачай-Черкесия ёсюмню джолундады. Ол миллет проектни тамалында салыннган борчланы регионал команда заманында тыйыншлысыча толтураллыгъына шагъатлыкъ этеди», - дегенди Владимир Якушев.
Ала Къарачай шахарны социал объектлеринде да болгъандыла. Алгъы бурун Къарачай шахарны окъуу-маданият эмда спорт комплексине баргъандыла. Ол Къарачай шахарда ишленнген арт 50 джылны ичинде эм уллу социал объектди. 4589 минг квадрат метр джери болгъан комплексни къурамына Совет Союзну Джигити Багъатырланы Харунну атын джюрютген, 1260 орну болгъан 3-чю номерли орта школ, 150 орну болгъан «Радуга» деген сабий сад, бассейни болгъан «Олимп» деген физкультура-саулукъ комплекс киредиле. Бу комплекс «Развитие физической культуры и спорта Российской Федерации» деген федерал нюзюрлю программаны тамалында ишленнгенди.
Комплекс юч окъуу, эки школ, бир спорт корпусдан, бир сабий саддан къуралгъанды. Министр школда спортзалгъа, ойнаучу залгъа, бассейннге, лингафон кабинетге, акт залгъа, 306 олтурур орну болгъан хант юйге, сабий садда ясли къауумгъа, логопедни кабинетине, башха джерлеге къарагъанды.
Къарачай шахар студентлени шахары болгъандан сора да, ол чемпионла ёсдюрюучю джер болгъанын да чертиб айтыргъа тыйыншлыды. Мындан Эресей, къралла арасы эришиуледе хорлаб ёчлю орунланы алгъанла кёб чыкъгъандыла. Сыйлы къонакълагъа аланы юсюнден, Эресейни махтаулу юретиучюсю, «Карачаевск» деген сабий спорт школну директору Чотчаланы Алхаз хапар айтханды. Джангы комплексде чемпионланы хазырларгъа не тюрлю зат да барды.
Республиканы Башчысы министрге республиканы джеринде «школа плюс детский сад» деген халда талай комплекс ишленнгенин айтханды. Ол, аллай окъуу аралыкъла сабийлеге асыулу билим алыргъа, спорт секциялагъа джюрюрге, бош заманларын хайырлы ашырыргъа мадар бергенлерин да чертгенди.
Ала андан сора 250 орну болгъан «Красная шапочка» деген сабий садха баргъандыла. Къарачай шахарда школгъа дери сабий окъуу учреждениени ахыргъы ишленнгени 1978-чи джыл болгъанды.
«Бусагъатдагъы объектлени Къарачай шахарны социал инфраструктурасыны ёсюмюнде уллу магъаналары барды. Ала окъуу санагъатда орун алгъан талай сорууну оноуун этгендиле. Школлада сабийлеге орун эркин болгъанды, окъуучулагъа таб болум къуралгъанды, эм игиси уа, шахарда бирлешген окъуу эмда маданият-спорт аралыкъ ачылгъаныды», - дегенди Темрезланы Рашид.
Къонакъла Чкалов атлы орамда джангы джамагъат паркга да къарагъандыла. Аны ремонту «Комфортная городская среда» деген программаны тамалында этилгенди. Бу объектни Къарачай шахарны адамлары конкурс халда сайлагъандыла. Республиканы Башчысы министрге Къарачай шахарны мындан ары да айбатлы этиуде белгиленнген ишлени юслеринден айтханды.
Андан сора Владимир Якушев бла Темрезланы Рашид Республиканы ара шахары Черкесскени социал магъаналы объектлери бла инфраструктурасына къарагъандыла.
Ала биринчи Черкесскени шимал микрорайонуна баргъандыла. Бусагъатда анда кёб фатарлы юйлени къурулушларындан сора да, окъуу, медицина объектлени, солуу джерлени, джол, коммунал инфраструктураны къурулушлары бара турадыла. Ала битселе, 700 минг квадрат метр джери болгъан джангы микрорайонда 24 минг адам джашарча мадар табарыкъды.
Андан сора бусагъат заманны излемине кёре Шимал Кавказда биринчи ишленнген къаты джараусузгъа чыкъгъан затланы (тёрдые бытовые отходы) сакълагъан, аланы айыргъан заводха къарагъандыла. Ол объект къурутургъа джараулу затланы 27 процентге аз этерча мадар къурагъанды. Ол а бир джылгъа 40 минг тонна болады. Темрезланы Рашид, Къарачай-Черкесияда бу полигонну къурулушу ишленнгенинде экология болум иги болгъанын, миллет проектни тамалында мындан ары да хылымылыны айыргъан юч комплекс бла къаты джараусузгъа чыкъгъан затлагъа энтда бир полигон ишленнигин айтханды.
Къонакъла андан сора «Джашил айрымкан» деген санат бла солууну паркында болгъандыла.
Парк 2013-чю джыл джай ачылгъан эди. Ол 2016-чы джыл «Хрустальное колесо» деген номинацияда Эресейни эмда СНГ-ны къралларыны паркларыны араларында эм игиге саналгъанды.
Андан сора Черкесскеде «Родина» паркга баргъандыла. Аны бусагъатда федерал проектге кёре реконструкциясы бардырыла турады.
Владимир Якушев чертгенден, къурулуш, фатар-коммунал мюлкле, тёгерекни айбат этиу, къайсы бир властны да баш ишлерини бириди. Министр аны бла байламлы талай методика рекомендация бергенди, аманат этгенди. Темрезланы Рашид да федерал министерствону кёлтюргючлюгю бла республикан дараджада мындан ары да иш таб бардырылыб, миллет проектлени толтуруу тири джюрюш аллыгъын айтханды.
Тюбешиуню кёзюуюнде Владимир Якушев бла Темрезланы Рашид Къарачай-Черкесияны джеринде «Жильё и городская среда» деген миллет проектни толтурууда не этерге кереклисин сюзгендиле.
Къарачай-Черкес Республика бу миллет проектни тамалында юч федерал проектге къошулгъанды – социал эмда инженер инфраструктураланы ишлеу, джерлени айбат этиу, адамланы къоркъуулу юйледен кёчюрюу.
«Биз бу ишни биринчи джыл бардырмайбыз. Алай болса да, ол миллет проектни кючюнден джангы дараджагъа чыгъарыкъды. Мен министрге Къарачай-Черкесияда социал инфраструктураны къурулушун бардырыуда болушханы ючюн разылыгъымы билдиреме. Биз арт джыллада окъууну, саулукъ сакълауну, спортну, инженер инфраструктураны джюзле бла юйлерин ишлегенбиз. Этилген ишлени кёзюуюнде къуру шахарлагъа къаралыб къалмайды, эллеге да терен эс бёлюнеди. Нек десегиз, адамланы 60 проценти элледе джашайды. Аны регионнга уллу магъанасы барды», - дегенди Темрезланы Рашид.
«Бюгюнлюкде Къарачай-Черкесия ёсюмню джолундады. Ол миллет проектни тамалында салыннган борчланы регионал команда заманында тыйыншлысыча толтураллыгъына шагъатлыкъ этеди», - дегенди Владимир Якушев.
Лепшокъланы Хусеин.
{jcomments}
