2019-чу джылны аууз-герги (октябрь) айыны 1-ден башлаб банкла бла ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла (микрофинансовые организации) адамлагъа кредит берирден алгъа, аланы борч тёлер хыйсабларына (показатель долговой нагрузки - ПДН) къараргъа керекдиле.
Сёз ючюн, кредит алыргъа излеген адамгъа тюшген хайырны 50 процентинден асламысы кредитлеге кете эсе, банкла бла ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла анга кредитни башха тюрлю келишимни тамалында берирге керекдиле.
Адамны борч тёлер хыйсабыны эмда банкла джангы джорукъла бла къалай ишлериклерини юслеринден Эресейни Банкыны къыбыла кърал управлениесини Миллет банкыны Къарачай-Черкес Республикада бёлюмюню тамадасыны орунбасары Тотуркъулланы Эльвера толу хапар айтды.
- Джангы джорукълагъа кёре банкла бла МФО-ла адамлагъа кредит берирден алгъа аны борч тёлер хыйсабларына къараргъа керекдиле. Ол неди, къалай саналады?
- Кредит алыргъа излеген адамны бир айгъа таза хайыры бла аны ай сайын къаллай бир кредит тёлегенине къаралады. Аны джангы алыргъа излеген кредитни да къошуб санайдыла. Сора ол адамгъа ай сайын тюшген хайырны 50 процентинден асламысы кредитлеге кете эсе, джангы кредитни къоркъуулулугъуну коэффициенти уллугъа саналлыкъды. Айхай да, аны бла байламлы кредитни къозлауу да асламыракъ боллукъду.
Былайда чертерге излегеним, банкланы кёбюсю алгъын да къарай эдиле адамланы борч тёлерча хыйсабларына, алай а хар организация аны кесини энчи джорукъларына кёре санай эди. Энди уа ол формула болгъан финанс организациялагъа да бирча болгъанды.
- Джангы джорукъла алгъы бурун кимлеге тийиширикдиле?
- Бюгюнлюкде талай кредитлери болгъанлагъа. Алагъа джангы кредит берирден алгъа банкла адамны борч тёлер хыйсабына къараргъа керекдиле, адамла кеслери да джангы кредитни джарашдырырдан алгъа болумларын ангыларгъа борчлудула.
Эресейни Банкыны кёргюзюмлерине кёре бюгюнлюкде бизни къралда 40 миллиондан артыкъ адамны кредитлери барды. Аланы асламысы джангыз бир кредит бла хайырланса да, джылдан джылгъа борчларыны санын кёбейте баргъанла джетишедиле.
- Кредит алгъан адамны аны тёлерге къарыуу джетмей башласа уа къалай боллукъду?
- Борчу болгъан адам къыйын болумгъа тюшгени болуб, кредитин тёлеялмай къалса, ПДН-ни кючю бла банкла аны борчуну заманын созаргъа эркинликлери джокъду. Алай а кредитге реструктуризация этиб, заёмщикге тёлерге тынч болурча этерге боллукъду. Алай бла кредитлерин, заманында тёлеялмай, оздуруб къойгъанлагъа банкла болушлукъ этерге борчлу боладыла.
- Банкла бла ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла адамлагъа кредит берирден алгъа аланы борч тёлер хыйсабларын ачыкълай эселе, аны адамны кесине билдирликмидиле?
- Аууз-герги (октябрь) айны аллында Эресейни Банкы финанс организацияла деб информацион къагъыт басмалагъан эди. Анда кредит алыргъа излеген адамны аны борч тёлер хыйсабыны юсюнден хапарлы этиуню джорукълары джазылыбдыла. Адам кредитге 10 минг сомдан аслам ачха алыргъа излесе неда аны кредит картасыны лимитин аслам этген заманда банкла, ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла да аны борч тёлер хыйсабы бла шагъырей этерге керекдиле. Алай бла, хар адам, энтда бир борчха кирирден алгъа, кесини болумун ангылаб, сагъыш этерге мадар табарыкъды. Анга ол хапарны билдириу формасын хар организация кесине табыча джарашдырлыкъды.
- Джангы джорукъладан а хайыр боллукъмуду?
- Эресейни Банкы тергегеннге кёре ПДН-ни кёргюзюмю уллу бола тургъанлай берилген кредитлени саны азайырыкъды. Нек дегенде, ала къоркъуулу къауумда болгъанлары амалтын, ставкалары да уллуракъ боллукъду. Алай бла, адамланы керексиз уллу кредитле алыб, борчларын тёлеялмай тургъан инджилиулеринден къутхарыргъа излейди Эресейни Банкы.
- Кредит алыргъа излеген адамны бир айгъа таза хайыры бла аны ай сайын къаллай бир кредит тёлегенине къаралады. Аны джангы алыргъа излеген кредитни да къошуб санайдыла. Сора ол адамгъа ай сайын тюшген хайырны 50 процентинден асламысы кредитлеге кете эсе, джангы кредитни къоркъуулулугъуну коэффициенти уллугъа саналлыкъды. Айхай да, аны бла байламлы кредитни къозлауу да асламыракъ боллукъду.
Былайда чертерге излегеним, банкланы кёбюсю алгъын да къарай эдиле адамланы борч тёлерча хыйсабларына, алай а хар организация аны кесини энчи джорукъларына кёре санай эди. Энди уа ол формула болгъан финанс организациялагъа да бирча болгъанды.
- Джангы джорукъла алгъы бурун кимлеге тийиширикдиле?
- Бюгюнлюкде талай кредитлери болгъанлагъа. Алагъа джангы кредит берирден алгъа банкла адамны борч тёлер хыйсабына къараргъа керекдиле, адамла кеслери да джангы кредитни джарашдырырдан алгъа болумларын ангыларгъа борчлудула.
Эресейни Банкыны кёргюзюмлерине кёре бюгюнлюкде бизни къралда 40 миллиондан артыкъ адамны кредитлери барды. Аланы асламысы джангыз бир кредит бла хайырланса да, джылдан джылгъа борчларыны санын кёбейте баргъанла джетишедиле.
- Кредит алгъан адамны аны тёлерге къарыуу джетмей башласа уа къалай боллукъду?
- Борчу болгъан адам къыйын болумгъа тюшгени болуб, кредитин тёлеялмай къалса, ПДН-ни кючю бла банкла аны борчуну заманын созаргъа эркинликлери джокъду. Алай а кредитге реструктуризация этиб, заёмщикге тёлерге тынч болурча этерге боллукъду. Алай бла кредитлерин, заманында тёлеялмай, оздуруб къойгъанлагъа банкла болушлукъ этерге борчлу боладыла.
- Банкла бла ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла адамлагъа кредит берирден алгъа аланы борч тёлер хыйсабларын ачыкълай эселе, аны адамны кесине билдирликмидиле?
- Аууз-герги (октябрь) айны аллында Эресейни Банкы финанс организацияла деб информацион къагъыт басмалагъан эди. Анда кредит алыргъа излеген адамны аны борч тёлер хыйсабыны юсюнден хапарлы этиуню джорукълары джазылыбдыла. Адам кредитге 10 минг сомдан аслам ачха алыргъа излесе неда аны кредит картасыны лимитин аслам этген заманда банкла, ууакъ финанс болушлукъ этген организацияла да аны борч тёлер хыйсабы бла шагъырей этерге керекдиле. Алай бла, хар адам, энтда бир борчха кирирден алгъа, кесини болумун ангылаб, сагъыш этерге мадар табарыкъды. Анга ол хапарны билдириу формасын хар организация кесине табыча джарашдырлыкъды.
- Джангы джорукъладан а хайыр боллукъмуду?
- Эресейни Банкы тергегеннге кёре ПДН-ни кёргюзюмю уллу бола тургъанлай берилген кредитлени саны азайырыкъды. Нек дегенде, ала къоркъуулу къауумда болгъанлары амалтын, ставкалары да уллуракъ боллукъду. Алай бла, адамланы керексиз уллу кредитле алыб, борчларын тёлеялмай тургъан инджилиулеринден къутхарыргъа излейди Эресейни Банкы.
ХУБИЙЛАНЫ Фатима.
{jcomments}
